Cyfrowy Czyn Społeczny – Akcja społecznościowa uzupełniania rejestru zabytków: 3 – 24 lipca 2012

Cyfrowy Czyn Społeczny

3-24 lipca 2012

Dołącz do akcji tworzenia społecznościowej otwartej bazy wiedzy o zabytkach!

To naprawdę proste. Wystarczy, że poświęcisz parę chwil i dasz się poprowadzić:

1. wybierz dowolny zabytek spośród 65 tys. obiektów z bazy;

2. znajdź (np. w Sieci) brakujące informacje o nim (może to być nazwa, adres lub data powstania);

3. wpisz znalezione informacje w tabelkę;

4. wybierz z listy określenia, które Twoim zdaniem pasują do danego zabytku;

5. oznacz obiekt na mapie (przeciągnij znacznik w odpowiednie miejsce);

6. zatwierdź.

Zanim dany zabytek zostanie ostatecznie zatwierdzony, musi zostać sprawdzony niezależnie przez trzech uczestników akcji.

Wydaje się, że 65 tysięcy zabytków to bardzo dużo, ale urok Cyfrowego Czynu Społecznego polega na tym, że wystarczy, że każdy zajmie się jednym lub paroma obiektami i baza może stać się kompletna przed końcem lipca :)

Nasza crowdsourcingowa akcja potrwa trzy tygodnie. Na połowę sierpnia zaplanowaliśmy uruchomienie otwartego, dostępnego dla wszystkich serwisu o zabytkach. W ten sposób zbieramy dane potrzebne do jego uruchomienia.

Chcemy stworzyć w Sieci godne miejsce dla polskich zabytków i podzielić się wiedzą o nich z innymi. Treści, które znajdą się w serwisie będą dostępne na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska, co oznacza, że będzie można z nich korzystać bez ograniczeń, swobodnie wykorzystywać, kopiować, rozpowszechniać i modyfikować.

Zapraszamy do ogólnopolskiej akcji tworzenia obywatelskiego katalogu zabytków, w oparciu o dane pochodzące z państwowego rejestru zabytków. Następnym krokiem będzie współtworzenie portalu – bazy wiedzy o polskich zabytkach połączonej z obywatelskim monitoringiem ich stanu.

Serwis otwartezabytki.pl umożliwi zainteresowanym współtworzenie zbioru, uzupełnianie brakujących informacji, monitorowanie stanu zabytków oraz tworzenie projektów i działań edukacyjnych, np. akcji społecznych w celu ratowania zabytków, planowania wycieczek edukacyjnych i innych.

Projekt zainspirowany został ubiegłoroczną edycją konkursu fotograficznego „Wiki lubi zabytki” (odbywającego się również w tym roku), organizowanego przez Wikimedia Polska, którego Centrum Cyfrowe Projekt: Polska było partnerem. Chcielibyśmy, aby nasza crowdsourcingowa inicjatywa, wsparła tego typu wydarzenia w budowaniu obywatelskiego zasobu wiedzy o zabytkach.

Projekt finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach konkursu Patriotyzm Jutra, ze środków finansowych otrzymanych od Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą oraz ze środków CEE Trust.

 

         Dołącz już teraz: wystarczy wejść na stronę: otwartezabytki.pl

Partnerzy: MyViMu.com, Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Ośrodek Karta, Historia i Media, Odział Międzyuczelniany PTTK w Warszawie, Fundacja Orange oraz Stowarzyszenie Projekt: Polska.


Patroni: Narodowy Instytut Dziedzictwa, MyViMu.com, Histmag, Gazeta Wyborcza 

Cyfrowy czyn społeczny – co się będzie działo:

Zapraszamy na cykl niecodziennych spacerów po zabytkach polskich miast, które zostaną zakończone społecznym czynem cyfrowy przy ciastku i herbatce. Zabierzcie ze sobą komputery!

  • 8 lipiec 2012, Lublin, Godz.15 30 Plac Litewski

Kontakt: Karol Inglot, email:: kinglot@projektpolska.pl,tel.793564655

  • 12 lipca 2012, Nysa, Godz. 15 00 Rynek Solny

Kontakt: Daniel Wojtak, email: dwojtak@projektpolska.pl, tel. 693121065

  • 15 lipca 2012, Kraków, Godz. 15 00 Kawiarnia Dym ul. św. Jana 5

Kontakt: Grzegorz Szynal, email: mailto:mgszynal@projektpolska.pl, tel. 506604272

  • 15 lipca 2012, Koszalin, Godz. 12 00 Katedra NMP

Kontakt: Michał Sikora, email: msikora@projektpolska.pl, tel. 792818986

  • 15 lipca 2012, Warszawa, Godz.15 00 Plac Wilsona

Kontakt: Agnieszka Chmura, email: achmura@projektpolska.pl, tel. 721766227

  • 15 lipca 2012, Białystok, Godz. 10 30 ul. Warszawska 1 (róg ulic Warszawska/Sienkiewicza)

Kontakt: Antoni Wiszowaty, email: awiszowaty@projektpolska.pl, tel. 791188625

  • 22 lipca 2012, Poznań, Godz. 13 pod Pręgieżem Stary Rynek

Kontakt: Joanna Ellmann, email:jellmann@projektpolska.pl, tel.667404013

Alek Tarkowski, dyrektor Centrum Cyfrowego Projekt: Polska:

Internet oferuje nowe możliwości angażowania ludzi. Jedną z bardziej niesamowitych jest model nazywany crowdsourcingiem. Polega on na rozbiciu złożonego zadania na małe kawałki, które wykonują internauci. W ramach projektu Otwarte Zabytki organizujemy pierwszą w Polsce akcję crowdsourcingową. Zapraszamy serdecznie.

Mariusz Czuba, Zastępca Dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa:

Rejestr zabytków to najważniejsza forma ochrony zabytków. Wpis do rejestru powoduje, że dany obiekt staje się dobrem wspólnym, a jego ochrona staje się naszą powinnością. Polski rejestr zabytków to jeden z najstarszych rejestrów w Europie.

Katarzyna Binda, zespół projektu Seniorzy w akcji, Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”

W projekt „Otwarte zabytki” włączyć się może każdy. To szczególnie ciekawa propozycja zaangażowania osób starszych w działania społeczne z wykorzystaniem Internetu. W gronie seniorów jest wielu pasjonatów lokalnej historii, warto wykorzystać ich wiedzę na temat polskich zabytków.

Projekt finansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach konkursu Patriotyzm Jutra, ze środków finansowych otrzymanych od Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą” oraz ze środków CEE Trust.

Partnerzy: MyViMu.com, Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Ośrodek Karta, Historia i Media, Odział Międzyuczelniany PTTK w Warszawie, Fundacja Orange oraz Stowarzyszenie Projekt: Polska. Patroni: Narodowy Instytut Dziedzictwa, Histmag, Gazeta Wyborcza

Otwarte zabytki” – skąd nazwa?

Otwarte” znaczy legalnie dostępne dla wszystkich. Wszystkie efekty projektu publikowane będą w sieci na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach, co oznacza, że można z nich będzie swobodnie korzystać, modyfikować je, kopiować i udostępniać innym.

W pierwszej fazie projektu przeprowadzamy akcję tworzenia obywatelskiego katalogu zabytków, w oparciu o dane pochodzące z państwowego rejestru zabytków. Służy do tego narzędzie dostępne na stronie głównej. Dzięki niemu można uzupełniać podstawowe informacje o zabytkach: nazwę, adres, datę powstania oraz współrzędne GPS. Dane dodawane przez użytkowników potwierdzane będą metodą „potrójnego ślepego sprawdzenia” (triple blind check), popularnego sposobu weryfikacji danych w akcjach crowdsourcingowych [link do tekstu niżej]. Polega on na tym, że informacje na temat konkretnego zabytku zostaną uznane za kompletne, gdy sprawdzi je i uzupełni przynajmniej trzech użytkowników.

W drugiej fazie efekty pracy osób zaangażowanych w akcję posłużą nam do stworzenia ogólnodostępnego społecznościowego i otwartego serwisu o zabytkach. Umożliwi on zainteresowanym współtworzenie zbioru, uzupełnianie brakujących informacji, monitorowanie stanu zabytków oraz tworzenie projektów i działań edukacyjnych, np. akcji społecznych w celu ratowania zabytków, planowanie wycieczek edukacyjnych i innych.

Projekt zainspirowany został ubiegłoroczną edycją konkursu fotograficznego „Wiki lubi zabytki” [http://pl.wikimedia.org/wiki/Wiki_Lubi_Zabytki] (odbywającego się również w tym roku), organizowanego przez stowarzyszenie Wikimedia Polska, którego Centrum Cyfrowe było partnerem. Chcielibyśmy, aby projekt „Otwarte Zabytki” wspierał budowę obywatelskiego zasobu wiedzy o zabytkach.

Akcja społecznościowa potrwa do 24 lipca 2012

Serwis o zabytkach uruchomimy w połowie sierpnia 2012

 ***

Crowdsourcing – cyfrowe prace społecznościowe


Crowdsourcing jest jednym z nowych modeli współpracy, które umożliwił internet poprzez zmniejszenie kosztów komunikacji i koordynowania pracy. Termin ten powstał przez analogię do outsourcingu, dla opisania działań, w których rozproszoną pracę zleca się dużej grupie internautów. Crowdsourcing nie ma prostego tłumaczenia na polski. Metaforycznie jest opisywany jako działanie w modelu roju lub cyfrowego pospolitego ruszenia. Naszym zdaniem najbliższy polski termin to prace społecznościowe – podkreśla on rolę sieci społecznościowych, umożliwiających działania w tym modelu.


Jak działa crowdsourcing?

Oczywiście nie każda współpraca w Sieci to crowdsourcing. Model ten ma kilka cech szczególnych:

– zdefiniowany problem lub zadanie daje się łatwo podzielić na wiele mniejszych części i zadań

– praca nie jest zlecona konkretnym osobom, lecz publicznie ogłoszona w Sieci – umożliwiając zaangażowanie tym osobom, które są zainteresowane

– zadania, nawet o charakterze eksperckim, mogą być wykonane przez nieprofesjonalistów, umożliwiając zaangażowanie szerokiej rzeszy osób

– często wykorzystywana jest wiedza lokalna, posiadana przez amatorów będących w miejscach, w które nie dotrą eksperci.

Wszystkie te cechy pozwalają uruchomić tak zwaną produkcję społeczną – w której ludzie

są gotowi pracować bez wynagrodzenia, kierując się własnymi zainteresowaniami, samodzielnie wybierając zadania i dzieląc się wynikami pracy. Drobne, rozproszone działania składają się na koniec w większą całość. Prace społecznościowe udają się dzięki temu, że w internetowym „tłumie” zawsze znajdzie się ktoś zainteresowany współpracą przy danym projekcie. A koszt dotarcia do tych osób poprzez Sieć jest relatywnie mały.


Crowdsourcing nie jest przy tym sposobem na oszczędzanie poprzez zlecenie innym pracy. W wielu wypadkach celem jest dotarcie do rozproszonej wiedzy dostępnej w społeczeństwie. W innych sytuacjach wartością jest angażowanie osób w projekty, którymi mogą się dalej interesować po zakończeniu prac społecznościowych.


Przykłady crowdsourcingu


Prace społecznościowe są organizowane w najróżniejszych dziedzinach i często dotyczą ważnych problemów: w ten sposób prowadzi się poszukiwania galaktyk (projekt Galaxy Zoo [
http://www.galaxyzoo.org/]), oznacza kratery na Marsie (projekt Clickworkers [https://en.wikipedia.org/wiki/Clickworkers]) oraz robi korektę klasyki digtalizowanej w Projekcie Gutenberg (Distributed Proofreaders [http://www.pgdp.net/c/]). Klasycznym przykładem crowdsourcingu są doroczne spisy ornitologiczne, w których ornitolodzy-amatorzy liczą ptaki w swojej okolicy, by wspólnie stworzyć obraz populacji ptaków w całym kraju. W pewnym sensie tworzenie Wikipedii jest ciągłym procesem prac społecznościowych – w ramach których wielką encyklopedię „pocięto” na artykuły pisane przez poszczególne osoby. Specyfika Wikipedii polega na tym, że pojedyncze zadanie – napisanie lub redakcja artykułu – jest stosunkowo trudne i skomplikowane. Z crowdsourcingu coraz częściej korzysta też biznes. Wreszcie powstają projekty artystyczne wykorzystujące prace społecznościowe – takie jak album z amatorskimi rysunkami kotów (http://www.bjoern.org/projects/catbook/).


Dlaczego prace społecznościowe są dla nas ważne?


W Centrum Cyfrowym wierzymy, że dzięki internetowi można budować zaangażowanie – będące jedną z najważniejszych wartości gwarantujących dobre funkcjonowanie społeczeństwa. Wiemy jednocześnie, że nie wystarczy dać ludziom dostęp do internetu, by ich angażować. Oraz że wiedza w otwartych modelach rzadko kiedy powstaje „sama z siebie”. Model prac społecznościowych to metodologia, która pozwala zaplanować otwartą współpracę tak, by jednocześnie zapewnić zaangażowanie użytkowników i wyprodukować wspólnie wysokiej jakości wiedzę

Otwartość w pracach społecznościowych
Crowdsourcing jest najbardziej skuteczny wtedy, gdy efekty wspólnej pracy stają się dobrem wspólnym, swobodnie dostępnym dla wszystkich. W innym wypadku uczestnicy prac nie mogą mieć zaufania do organizatora, który na koniec mógłby wziąć efekty wspólnej pracy i „zamknąć” je na własny użytek. Gwarantem otwartości jest zastosowanie tak zwanych wolnych licencji (na przykład licencji Creative Commons) dla wszystkich treści powstających w ramach prac społecznościowych. Na tych zasadach działa na przykład Wikipedia.


Otwarty katalog zabytków


Nasz obywatelski katalog zabytków jest także dobrem wspólnym. Bazujemy na państwowym rejestrze zabytków, który jako informacja publiczna nie jest przedmiotem praw autorskich, nie dotyczy go też ochrona baz danych – w efekcie mamy swobodę wykorzystania tych danych. Natomiast w odniesieniu do treści dodanych przez uczestników naszych prac społecznościowych stosujemy wolne licencjonowanie. Na potrzeby projektu wybraliśmy najbardziej otwartą licencję Creative Commons – licencję CC Zero – na mocy której uczestnicy projektu zrzekają się wszelkich praw do swojego wkładu. Dzięki temu nasz cały katalog – zarówno części pochodzące z rejestru, jak i dodane przez użytkowników – będzie swobodnie dostępny do dalszego wykorzystania, jako dobro wspólne. Dane zgromadzone w katalogu będzie można pobrać w formacie .csv na każdym etapie trwania projektu.


Więcej na temat prawnych aspektów naszego projektu i kwestii licencjonowania danych z państwowego rejestru zabytków i obywatelskiego katalogu zabytków:
http://centrumcyfrowe.pl/projekty/open-data-day-podsumowanie/otwartosc-danych-i-zasobow-publicznych-kwestie-prawne/


Otwarty kod


Chcielibyśmy, żeby pomysły programistyczne wykorzystane w narzędziu, które służy do tworzenia obywatelskiego katalogu zabytków, jak i w późniejszym serwisie o zabytkach, mogły przydać się innym. Dlatego kod publikujemy w serwisie github.com.

Dlaczego na razie używamy Google Maps?

Przygotowując się do rozpoczęcia akcji „Otwarte zabytki”, poświęciliśmy sporo czasu na wybranie najlepszego rozwiązania mapowego. Co jednak w tym kontekście znaczy „najlepsze” i dlaczego zdecydowaliśmy się na zamknięty system Google Maps?

Otwartość stanowi dla Centrum Cyfrowego jedną z największych wartości świata cyfrowego. Naturalnym wyborem zatem był dla nas społecznie tworzony serwis OpenStreetMap. Od kilku lat współpracujemy ze Stowarzyszeniem OSM Polska. Okazuje się jednak, że pokrycie polskiej prowincji na mapach OpenStreetMap jest niewielkie, co w praktyce oznaczałoby, że osoby angażujące się w czyn społeczny częstokroć mogłyby natrafić na obszary, na których odnalezienie danego zabytku byłoby po prostu niemożliwe.

Rozpoczęliśmy zatem rozmowy z Narodowym Instytutem Dziedzictwa, by ten udostępnił na rzecz akcji swój geoportal. Tutaj okazało się jednak, że NID jest w trakcie restrukturyzacji swojej infrastruktury technicznej, co chwilowo uniemożliwia obsłużenie tak dużej akcji społecznej, pomimo podjęcia przez NID starań, by Otwarte Zabytki mogły korzystać z oficjalnego geoportalu. Innym problemem jest sytuacja prawna geoportalu i danych kartograficznych w Polsce. Centrum Cyfrowe rozpoczyna właśnie prawną analizę tego zagadnienia wychodząc z założenia, że mapy (wraz ze zdjęciami lotniczymi) stanowią część zasobów publicznych i powinny być udostępnione w sposób otwarty. Niemniej jednak jesteśmy przekonani, że nawet teraz, gdy sytuacja prawna wydaje się niejasna, wykorzystywanie zasobów powstałych ze środków publicznych jest krokiem w stronę rozpoczęcia dyskusji na ten temat.

Ostatecznie zdecydowaliśmy się na serwis mapowy firmy Google, wiedząc, że jest on zamknięty i komercyjny. Z jednej strony, stajemy w obliczu braku realnej możliwości skorzystania z narzędzi otwartych i publicznych. Z drugiej strony, ze wszystkich komercyjnych serwisów mapowych decydujemy się na ten właśnie, spodziewając się, że prawdopodobnie jest on najbardziej znany wszystkim, którzy w czyn społeczny chcieliby się zaangażować.

Warto tutaj zaznaczyć, że w ramach współpracy Centrum Cyfrowego z Narodowym Instytutem Dziedzictwa, wykorzystywany przez „Otwarte zabytki” serwis mapowy ma zostać zmieniony na geoportal, jak tylko NID zakończy prace wokół swojej infrastruktury serwerowej. Do tego też czasu Centrum Cyfrowe dysponować będzie dokładną ekspertyzą sytuacji prawnej danych kartograficznych w Polsce, co umożliwi nam rozpoczęcie działań na rzecz otwarcia ich jako zasobu publicznego.

Rejestr zabytków nieruchomych

Najbardziej powszechną formą ochrony zabytków jest Rejestr zabytków. Jest to wykaz obiektów uznanych za zabytki na podstawie decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Decyzja wydawana jest z urzędu bądź na wniosek właściciela zabytku nieruchomego lub użytkownika wieczystego gruntu, na którym znajduje się zabytek nieruchomy. Do rejestru może być również wpisane otoczenie zabytku wpisanego do rejestru zabytków, a także jego nazwa geograficzna, historyczna lub tradycyjna.

W Dziale Ewidencji i Rejestru Zabytków NID gromadzone są decyzje o wpisie do rejestru zabytków z terenu całego kraju, do dostarczania których zobligowani są Wojewódzcy Konserwatorzy Zabytków.

Publikowany na stronach NID wykaz obiektów wpisanych do rejestru zabytków zestawiono na podstawie decyzji wydawanych przez Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków jeszcze w okresie międzywojennym. Procedury administracyjne związane z wydawaniem decyzji (m.in. możliwość składania odwołań, a także tryb skreślania zabytków z rejestru) powodują, że niektóre dokumenty wpływają do NID ze znacznym opóźnieniem. Stąd w wykazie mogą wystąpić rozbieżności z

zapisami w księgach rejestru, prowadzonych w poszczególnych województwach. Ponadto w spisie ujęto niektóre obiekty już nieistniejące, ponieważ mogą one być usunięte z wykazu dopiero po wydaniu przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prawomocnej decyzji o skreśleniu zabytku z rejestru.

Obiekty figurują pod adresami, które obowiązywały w momencie dokonywania wpisu do rejestru; od tego czasu zmieniła się w wielu wypadkach przynależność administracyjna miejscowości, a także zmianie ulegały nazwy miejscowości, ulic lub numery domów. NID stara się aktualizować te dane na bieżąco, co jest możliwe np. w odniesieniu do nazw lub przynależności administracyjnej miejscowości (w oparciu o dane GUS). Natomiast aktualne nazwy ulic lub numeracja budynków mogą być wprowadzane tylko po uzyskaniu informacji od WKZ; o tych zmianach Instytut nie jest informowany na bieżąco, stąd w opublikowanym wykazie mogą pojawić się nieaktualne dane adresowe.

Rejestr zabytków ulega ciągłym zmianom, np. w I kwartale 2009 roku przyjęto 114 nowych decyzji o wpisaniu do rejestru zabytków i 10 decyzji o wykreśleniu zabytku lub jego części z rejestru, przyjęto 232 decyzje i postanowienia WKZ zmieniające lub wyjaśniające treść wcześniej wydanych decyzji. Aktualizacja rejestru jest więc czynnością permanentną i dlatego publikowany na stronach NID wykaz ma charakter roboczy. Choć jest on okresowo uzupełniany, należy mieć świadomość, iż nie przedstawia wszystkich danych aktualnych w dniu odwiedzenia strony internetowej NID.

(żródło: http://www.nid.pl/idm,160,rejestr-zabytkow.html)

Zapraszamy do wspólnego Cyfrowego Czynu Społecznego!

kontakt: kontakt@otwartezabytki.pl, tel.: +48 698 643 664

Podziel się tym artykułem!