Krótki przegląd mijającego tygodnia (05.05)

Gusen, granit i śmierć w Parlamencie Europejskim

W środę, 03.05 br., w Parlamencie Europejskim (Bruksela, Belgia) otwarto wystawę „Gusen. Granit i śmierć, pamięć i zapomnienie” poświęconą byłemu niemieckiemu obozowi koncentracyjnemu Gusen w Austrii. Historyczny obóz, funkcjonujący w latach 1940-45, uważany jest dziś za jedno z największych miejsc zagłady funkcjonujących w okresie II wojny światowej. Chociaż wciąż niewiele się o tym mówi, śmierć w Gusen poniosło ok. 27 tys. Polaków (głównie polskiej inteligencji). Obok Gusen II i Gusen III obóz należał do tzw. sieci podobozów KL Mauthausen, zbudowanych przez Niemców na terytorium Austrii. Wystawa powstała z inicjatywy Muzeum Historii Polski i grupy polskich posłów działających w Parlamencie Europejskim. Wydarzenie ma przede wszystkim na celu podkreślenie wagi obozu w Gusen w dziejach polskiej pamięci historycznej. “Muzeum poprzez takie wystawy będzie pracowało, by pamięć o Gusen wróciła, ale też żeby ten temat zaistniał też na forum międzynarodowym” – powiedział Robert Kostro, dyrektor placówki. To również sygnał w stronę władz austriackich, które zdaniem części zainteresowanych, poświęcają ochronie obozu zbyt mało uwagi. 14 lipca 2016 r. parlament Austrii przekazał odpowiedzialność za upamiętnienie wszystkich obozów koncentracyjnych działających w ramach systemu KL Mauthausen nowemu federalnemu urzędowi – Miejscu Pamięci KL Mauthausen. Urząd formalnie rozpoczął działalność 1 stycznia 2017 r. Otwarciu wystawy towarzyszyła projekcja filmu Rafała Geremka „Gusen – wojna o pamięć”.

Anglojęzyczna Konstytucja 3 maja prezentowana w Londynie

W środę wieczorem (03.05), w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie zaprezentowano 226-letni anglojęzyczny egzemplarz Konstytucji 3 maja. Historyczny dokument, znajdujący się na stałe w zbiorach Biblioteki Polskiej POSK, wydrukowało wydawnictwo Debrett’s w czerwcu 1791 r. Wchodzi on w skład książki zawierającej jednocześnie konstytucje Francji i Stanów Zjednoczonych. Jak podkreśliła dr Dobrosława Platt z Biblioteki Polskiej “już w pierwszych dniach po przyjęciu Konstytucji w Warszawie powstały dwa konkurencyjne tłumaczenia: autorstwa polskiego ambasadora w Londynie Franciszka Bukatego i brytyjskiego konsula w Kłajpedzie Jamesa Durno, który akurat był w Sejmie, kiedy przyjmowano ustawę zasadniczą.” Dokument nigdy dotąd nie był udostępniany publicznie, środowy wieczór był więc jego pierwszą i póki co ostatnią publiczną prezentacją. Przed oficjalnym otwarciem tematycznej ekspozycji, która potrwa do końca miesiąca, anglojęzyczne wydanie Konstytucji 3 maja z 1791 roku zostało również zaprezentowane grupie ambasadorów i przedstawicieli innych państw, pracujących w Wielkiej Brytanii. Sam zabytkowy egzemplarz już wrócił do bezpiecznego archiwum Biblioteki Polskiej POSK.

Gdyby Rafael był kobietą – wystawa jednego obrazu w Łazienkach

Od poniedziałku, 01.05 br., w Łazienkach Królewskich, a ściślej w Galerii Obrazów Pałacu na Wyspie na odwiedzających czeka… obraz. Nie byłoby w tym nic zaskakującego gdyby nie to, że dzieło zostało zaprezentowane w ramach “Wystawy jednego obrazu” i jest przy tym płótnem wybitnej artystki doby neoklasycyzmu, Angeliki Kauffmann. Obraz „Ariadna opuszczona przez Tezeusza”, namalowany w latach 1766-1781 podczas pobytu malarki w Anglii, został czasowo wypożyczony z Państwowych Zbiorów Sztuki, z Galerii Obrazów Dawnych Mistrzów (Gemäldegalerie Alte Meister) w Dreźnie, gdzie znajduje się na co dzień. Angelika Kauffman (1741-1807) szybko zyskała uznanie o międzynarodowym zasięgu. Nazywana “kobiecym Rafaelem sztuki” pracowała na zlecenie cesarzy i królów europejskich stolic (w tym Stanisława Augusta Poniatowskiego). W polskich zbiorach znajdowały się początkowo dwa obrazy jej autorstwa. Pierwszy “Wergiliusz czytający „Eneidę” Oktawianowi Augustowi i Oktawii” jest obecnie chlubą kolekcji rosyjskiego Ermitażu (Petersburg). Drugi – „Portret księżnej Giuliany Pubblicola Santacroce” szczęśliwie nigdy nie opuścił Królewskiej Kolekcji Obrazów Stanisława Augusta. Dziś stanowi podstawę i tło dla prezentowanej w Łazienkach “drezdeńskiej Ariadny”. Wystawa jednego obrazu powstała dzięki współpracy Muzeum Łazienki Królewskie z Ambasadą Republiki Federalnej Niemiec oraz Państwowymi Zbiorami Sztuki w Dreźnie (Staatliche Kunstsammlungen Dresden). Potrwa do 30 lipca br.

Angelika Kauffmann, Ariadna opuszczona przez Tezeusza, fot. Elke Estel/Hans-Peter Klut

Nowoczesne badania „Damy z gronostajem” i mozaiki z hotelu Cracovia

Uważana za najcenniejszy obraz w polskich zbiorach “Dama z gronostajem” Leonarda da Vinci już 19 maja br. (w Noc Muzeów) trafi na ekspozycję do gmachu głównego Muzeum Narodowego w Krakowie. Dzieło zostanie zaprezentowane na specjalnej wystawie “Cracovia – więcej niż hotel. Ceramika, szkło, ubiory“. Pokazane zostaną na niej m.in. ceramika z lat 60. oraz manekiny gości hotelowych, ubrane w stroje projektu Jerzego Antkowiaka, dyrektora artystycznego „Mody Polskiej”. Wystawa ma w zamyśle nawiązywać do wnętrz dawnego hotelu Cracovia, który właśnie w ramach krakowskiej Nocy Muzeów, po raz pierwszy po latach zostanie udostępniony zwiedzającym. Hotel zachwyca tzw. „złotą mozaiką” projektu Krystyny Zgud-Strachockiej, oraz fryzem Miasta zaprojektowanym przez Helenę i Romana Hussarskich, który został specjalnie odsłonięty przez MNK na tę okazję. Zanim jednak prawdziwy “klejnot” tego wydarzenia, czyli “Dama z Gronostajem”, trafi na swoje ekspozycyjne miejsce, zostanie ona poddana szczegółowym badaniom. Nowoczesne techniki diagnostyczne zostaną zastosowane w Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych w Krakowie. Laboratorium powstało jako pierwsza i najlepiej wyposażona tego typu pracowania w Polsce i od ponad dekady zajmuje się analizą stanu zachowania dzieł sztuki, określając najkorzystniejsze dla nich indywidualne strategie ochrony konserwatorskiej. Badania zazwyczaj nieinwazyjne, oceniają m.in. stan zachowania materiałów, ich światłoczujność oraz warunki klimatyczne, w jakich dzieło może być prezentowane i przechowywane. Z ostatnich takich badań, przeprowadzonych sześć lat temu na “Damie z Gronostajem”, zdiagnozowano osłabienie trwałości obrazu i zwiększone ryzyko związane z jakimkolwiek transportem dzieła. Musimy być pewni, że stan obrazu się nie pogarsza” – podkreślił Julio del Hoyo-Melendez, kierownik LANBOZ. Kiedy badacze nabiorą tej pewności, obraz trafi na ekspozycję Muzeum Narodowego w Krakowie. Ostatecznie malowidło ma znaleźć się w remontowanym obecnie Muzeum Książąt Czartoryskich.

Wiosenne połowy czołgów

Z dna rzeki Don w rejonie miejscowości Uryw Pokrowka (Rosja, obwód woroneski) ekspedycja Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej wydobyła czołg M3 Stuart z czasów II wojny światowej. Czołgi lekkie Stuart były produkowane w USA w latach 1941-1944. Powstało ich blisko 23 tysiące w różnych wersjach (Stuart był najliczniej wyprodukowanym czołgiem lekkim w historii). 1336 z nich trafiło do ZSRR w ramach programu Lend-Lease. Głównym uzbrojeniem Stuarta była armata M6 kal. 37 mm. Na tym z dna Donu udało się odczytać numery seryjne, co z pewnością umożliwi prześledzenie historii pojazdu. Obok czołgu, niemal na środku rzeki na głębokości ok. 5 metrów, spoczywało jednocześnie około 40 min przeciwczołgowych i pocisków różnych kalibrów. Odnaleziono również ciągnik S-65 Staliniec, nadbudowę oraz inne fragmenty niemieckiego działa pancernego StuG III (Sturmgeschütz) z 1942 r. Wydobycie skarbów nie było łatwe z uwagi na słabą widoczność i silny nurt rzeki. Ekspedycja trwała 5 dni, jednak przy pomocy pojazdów inżynieryjnych jednostek 20. Armii Ogólnowojskowej Zachodniego Okręgu Wojskowego, specjalistów z podmoskiewskiego parku Patriot i przedsiębiorstwa robót podwodnych Pietr oraz wolontariuszy, Stuarta i jego towarzystwo udało się uwolnić.

Podziel się tym artykułem!

Dodaj komentarz

Uwaga! Komentarze nie są publikowane automatycznie! Twój komentarz będzie widoczny po zatwierdzeniu przez moderatora