Boratynka Koronna.

Awers : IOAN.CAS.REX. ( Jan Kazimierz król ), litery T.L.B oznaczają Tytusa Liwiusza Boratiniego - dzierżawce mennicy krakowskiej.

Rewers : SOLID.REG.POLO.data ( Szeląg Królestwa Polskiego ). Herb Ślepowron, na środku Orzeł Polski z herbem Wazów.



Średnica : 15,8 mm

Waga : ok. 1.30 g



Boratynki znajdowały się w nakładzie około miliarda sztuk i stały się jednym z głównych powodów klęski gospodarczej, która nawiedziła państwo Polskie za panowania Jana Kazimierza. Rozwinęła się rozległa działalność fałszerska. Badacz M.Kirmis podejrzewa, że w akcjach fałszerskich brali również udział sąsiedzi Polski. Ilość fałszywych boratynek ocenia się na conajmniej 10% ilości legalnie wybitej.



Projekt wybijania tych monet przedstawił w 1658 roku Tytus Liwiusz Boratini, który był dzierżawcą mennicy krakowskiej, tłumacząć że będzie to cudowny środek na spłacenie zaległego żołdu wojsk Rzeczpospolitej, spłaty długów państwowych i napełnienia pustego skarbca. Sejm przyjął pomysł i pozwolił wybić szelągów na milion złotych dla Polski oraz na milion zlotych dla Litwy. Złoty liczył 30 groszy, a szeląg miał przymusowy kurs 3 sztuk na grosz, więc zezwolenie sejmowe opiewało na wybicie około 180 mln. sztuk.



Boratini wziął się do pracy, miedziane krążki zamówił w Hamburgu i Lubece oraz na Śląsku. Wytwórnie krążków założył w Oliwie pod Gdańskiem a mennicę urządził w Ujazdowie pod Warszawą. Bicie szelągów rozpoczął w 1659 z Orłem na koronnych i Pogonią na Litewskich. Sejm podwyższał wysokość emisji co spowodowało, że do 1666 roku wybito boratynek na sumę 10 mln złotych! co pomnożone przez 3 oraz 30 daje zawrotną sumę 900 mln. szelągów, doliczając do tego falsy wychodzi nam około miliard boratynek.

Narzekania na boratynki były nieustanne. W 1666 roku zaprzestano bicia boratynków ponieważ sytuacja stała się napięta - wtedy ich kurs ustalił się znacznie niżej od przymusowego.



Źródło : "1000 lat monety Polskiej", T.Kałkowski, 1963 rok.