Dirhem arabski, siekaniec.

OPCJE:
Zdjęcia na licencji:
Eksponaty w kolekcji
2 / 11
<
>
Dirhem arabski, siekaniec. Waga 0,25 g.



Dirham (dirhem) - moneta arabska, która w okresie wikińskim (ok. 800 - 1100) napłynęła z kalifatu arabskiego w olbrzymich ilościach jako zapłata za niewolników, zwierzęta hodowlane (głównie bydło), produkty rolne oraz futra, miód czy bursztyn. Monety dynastii muzumańskich docierały nad Bałtyk kilkoma drogami, jednak zdecydowana większość dirhemów dotarła do nas drogą północną, zwaną przez kronikarzy drogą "od Waregów do Greków". Początki funkcjonowania tego szlaku wydają się sięgać VI - VII wieku, jednak prawdziwe "otwarcie" szlaku nastąpiło ok. 800 r., kiedy to w ogromnych wręcz ilościach zaczynają nad Bałtyk docierać setki tysięcy dirhemów.



Dlaczego monety nie są całe Odpowiedź jest prosta… Monety wykonywane były ze srebra to ono przedstawiało wartość pieniądza (a konkretnie waga srebra). Chcąc zapłacić mniej należało przeciąć monetę w celu uzyskania

odpowiedniego fragmentu, ważonego następnie m.in. na wadze szalkowej, takie oddzielone fragmenty to właśnie siekańce.



Państwo arabskie powstało w 1. połowie VII w. na terenie Półwyspu Arabskiego w wyniku dokonanego przez proroka Mahometa (ok.570-632) zjednoczenia opartego na religii islamskiej. Udane podboje rozszerzyły panowanie arabskie aż do brzegów Oceanu Atlantyckiego (Hiszpania, północno-zachodnia Afryka) na zachodzie i do granic Indii na wschodzie. W skład państwa arabskiego weszły wówczas m.in. tereny Persji oraz imperium bizantyjskiego. I to właśnie monet perskich (sasanidzkich) oraz bizantyjskich używali początkowo Arabowie wschodni jako środka płatniczego, zanim zaczęli wybijać monety własne na wzór już istniejących, jednak z dodaniem legend pisanych pismem kufickim. Różnorodność monetarna, spowodowana korzystaniem ze zbyt dużej liczby wzorów, nie była na rękę arabskim władcom, dlatego przy końcu VII stulecia kalif Abd al-Malik z dynastii Ommajadów przeprowadził reformę menniczą, w wyniku której pojawiły się trzy nowe nominały: wykonany ze złota dinar, srebrny dirhem i miedziany fels.

Ogromny obszar państwa arabskiego powodował, że w wyglądzie wybijanych na jego terytorium monet zaobserwować można pewne lokalne różnice (w stylu pisma, użyciu określonych elementów legend, motywów dekoracyjnych itp.), chociaż ustalony w wyniku reformy podstawowy schemat rozmieszczenia napisów pozostawał w zasadzie ten sam. Dirhemy wybijane były przez rozmaite dynastie (najważniejsze z nich to Omajjadzi, Abbasydzi i Samanidzi), dlatego nie możemy mówić tutaj o jednolitości charakterystycznej dla zwartego organizmu państwowego. Produkowano je – aby skupić się tu tylko na wschodnich terenach państwa arabskiego, gdzie krótko po reformie czynnych było kilkadziesiąt mennic – m.in. w Damaszku, Bagdadzie, Bucharze czy Samarkandzie.

Ikonografia monet arabskich bazuje wyłącznie na elementach pisma, co wynikało z przestrzegania zasad religijnych islamu, zakazujących przedstawiania w sztukach plastycznych wyobrażeń ludzi i zwierząt. W przypadku dirhemów mówić możemy o pewnym właściwym im epigraficznym schemacie konstrukcyjnym. Kilkurzędowy napis w polu środkowym awersu to tzw. szahada (czyli muzułmańskie wyznanie wiary), wzbogacona czasami o informacje mniej ważne (imiona współwładców, gubernatorów, wyrażenie poświadczające jakość monety itp.). Wokół stempla biegły dwie legendy otokowe, z których wewnętrzna zawierała nazwę mennicy i datę, zewnętrzna natomiast cytat z Koranu. Na rewersie dirhema w napisie środkowym znajdujemy najczęściej cytat religijny, imię kalifa (czyli następcy proroka Mahometa) oraz emira, niekiedy z ornamentacyjnymi dodatkami. W otoku natomiast umieszczano raz jeszcze cytat z Koranu.

Dirhemy arabskie przenikały w dosyć dużych ilościach na teren Europy, w tym na ziemie polskie, gdzie od VIII do połowy X w. były dominującym kruszcowym środkiem płatniczym (dinarów i felsów nie spotyka się tutaj prawie zupełnie). Dopiero denary zachodnio-europejskie, wybijane głównie w Niemczech, wyeliminowały pieniądz arabski z ziem nadwiślańskich. Dirhemy przybywały nad Wisłę przez pośredników handlowych pomiędzy pogranicznymi państwami islamu (Chorezmem, Chorasanem i Transoksanią) a Europą środkowo-wschodnią, głównie dzięki Skandynawom pozostającym z Arabami w ożywionych stosunkach handlowych. Dlatego znajdujemy je głównie na północnych ziemiach obecnej Polski (Pomorze i Wielkopolska), chociaż występują one również na terenach wschodnich i środkowych.



https://www.nbportal.pl/wiedza/numizmatyka/historia-monet/sredniowiecze/swiat-dirhemy-arabskie
Pomóż uzupełnić opis Dowiedz się więcej Zauważyłeś błąd lub wiesz coś więcej na temat tego eksponatu?
Zasugeruj właścicielowi poprawiony opis i Zdobądź punkty dla swojego muzeum!
Eksponat został odwiedzony łącznie 1192 razy od 27 sierpnia 2015
Reklama
Dodaj komentarz
Kustosz
1 września 2015
Zapomniałem dodać w opisie siekaniec prawdopodobnie dirhem arabski
Kustosz Starszy kustosz
1 września 2015
a może to siekaniec?
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. MyViMu.com nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.

Ta witryna korzysta z plików cookies w celu dostosowania zawartości do preferencji użytkownika oraz tworzenia anonimowych statystyk, również przy użyciu usługi Google Analytics. Kliknięcie "Tak, zgadzam się" lub dalsze korzystanie z serwisu bez wybrania żadnej z opcji oznacza akceptację cookies i przetwarzania danych zbieranych automatycznie, zgodnie z Regulaminem.

Kliknij tutaj, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o wykorzystaniu danych zbieranych automatycznie.