Szczęśliwy powrót zaginionego obrazu

Zaginiony podczas II wojny światowej obraz olejny „Pod brzozami / Dzieci w lesie brzozowym nad fiordem Haiko” z 1882 r. fińskiego malarza Alberta Edelfelta powrócił do polskich zbiorów. Obraz pierwotnie należał do rodziny carskiej, z którą artysta był blisko związany. Do wybuchu I wojny światowej zdobił carską rezydencję myśliwską w Spale (woj. łódzkie), a w 1914 r. został wywieziony do Rosji, skąd jednak powrócił do Polski na mocy Traktatu Ryskiego i w 1923 r. został wpisany do inwentarza Państwowych Zbiorów Sztuki. Losy obrazu od 1939 r. pozostawały nieznane, dzieło zostało włączone do katalogu polskich start wojennych. Dopiero w 2019 r. obraz odnalazły osoby prywatne na strychu drewnianego domu w Łodzi. W mijającym tygodniu oficjalnie przekazano go do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie. To już druga odzyskana polska strata wojenna z pałacu w Spale. W 2017 r. odnaleziono obraz Franciszka Mrażka „Na przypiecku” zrabowany w 1940 r. przez żołnierzy niemieckich stacjonujących w Spale. Dzieło trafiło do zbiorów Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.

Cyfrowa kolekcja historycznych fotografii Krakowa i okolic

Muzeum Etnograficzne w Krakowie udostępniło właśnie prawie 2,5 tys. zdigitalizowanych zdjęć o wartości historycznej, artystycznej i informacyjnej. Większość fotografii, w tym szklane negatywy i odbitki na papierze, nie były dotąd publikowane. Dokumentują przede wszystkim życie społeczne w Małopolsce i na Kresach Wschodnich (w dawnej Galicji) na przełomie XIX i XX wieku. Wśród nich są m.in. kolekcja ponad 300 zdjęć przedstawiających ludność i architekturę Podhala oraz początki turystyki w Tatrach, dokumentacja życia w Karpatach i na Huculszczyźnie czy antropologiczne portrety mieszkańców Polesia z 1912 r. w podwójnych ujęciach, profilem i en face. Fotografie zostały wykonane przez takich autorów jak np. Juliusz Dutkiewicz, Walery Eljasz-Radzikowski, Leopold Węgrzynowicz i Władysław Postawka. Powstały w okresie od około 1860 r. do 1950 r. Efekty ponad trzyletnich prac prezentowane są pod adresem: https://www.zbiory.etnomuzeum.eu/pl. Baza będzie w przyszłości rozszerzana o prezentację innych obiektów z kolekcji Muzeum Etnograficznego.

Drewniany element wraku wydobyty z dna Bałtyku

Z pokładu drewnianego wraku o niezidentyfikowanym dotąd pochodzeniu i historii, spoczywającego na dnie Morza Bałtyckiego podwodni archeolodzy wydobyli drewniany rzeźbiony element. Rzeźba przedstawiająca głowę kota lub lwa była pierwotnie integralną ozdobną częścią kotbelki, czyli poziomej belki wystającej poza burtę statku i służącej w ostatnim etapie wyciągania kotwicy do wyjęcia jej z wody i położenia na pokładzie. Ponieważ jakiś czas temu element oderwał się od kotbelki i spadł na dno frontem w dół, grupa Badewanne wraz z Fińską Agencją Dziedzictwa zdecydowali o jego wydobyciu na powierzchnię. Rzeźbę przekazano już do pracowni konserwatorskiej, gdzie przejdzie szereg specjalistycznych zabiegów w celu jej odpowiedniego zabezpieczenia. Po konserwacji artefakt trafi na muzealną ekspozycję.

Prezentacja wyjątkowego egzemplarza “Boskiej Komedii” Dantego

We wtorek, 14 września, w ramach obchodów Roku Dantego obchodzonego w 700. rocznicę jego śmierci w siedzibie Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu zaprezentowano pierwsze ilustrowane wydanie „Boskiej komedii”. Egzemplarz został opublikowany w Florencji w 1481 r. przez Nicolausa Laurentii, drukarza pochodzącego z Wrocławia. Było to pierwsze wydanie “Boskiej Komedii” wyjątkowo ilustrowane trudną techniką miedziorytniczą (dotąd książki ilustrowano drzeworytami). Miedzioryty autorstwa Baccio Baldiniego powstały na postawie rysunków Sandro Botticellego. Było to jednocześnie pierwsze wydanie Dantego opatrzone komentarzem specjalistycznym autorstwa włoskiego humanisty Cristoforo Landino. Egzemplarz ossoliński ozdobiony został ręcznie malowanymi i złoconymi inicjałami z bogatą floraturą. Z okazji Roku Dantego w 2021 r. Biblioteka Ossolineum wzięła udział w międzynarodowym projekcie Dante 1481 organizowanym przez The Polonsky Foundation i Consortium of European Research Libraries. Celem projektu jest rejestracja i opis wszystkich zachowanych egzemplarzy edycji Dantego z 1481 r.

Tajemnice poddasza katedry w Kamieniu Pomorskim

Toruńscy naukowcy z Wydziału Sztuk Pięknych UMK ustalili, że poddasze katedry w Kamieniu Pomorskim powstało w średniowieczu, a nie jak dotąd uważano w czasach nowożytnych. Część historyków sądziła dotąd, że budowla uległa poważnemu zniszczeniu podczas najazdu wojsk brandenburskich w 1308 r. Toruńscy konserwatorzy dowodzą jednak, że więźba katedry w Kamieniu Pomorskim to jedyna tak dobrze zachowana na terenie Polski drewniana konstrukcja z XIII wieku. Nie spodziewaliśmy się takiego odkrycia. Na zlecenie Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków mieliśmy ocenić wartość więźby dachowej katedry w Kamieniu Pomorskim. Gdy znaleźliśmy się na poddaszu, od razu zwróciliśmy uwagę na nietypowy, bo na jego archaiczny styl budowy. – mówi dr Maciej Prarat. Drewniane elementy zachowane są w stanie co najmniej dobrym. Do ich konstrukcji użyto znacznych ilości drewna dębowego, sprowadzonego prawdopodobnie z pobliskiej wyspy Wolin i częściowo ściętego w I poł. XIII w., w latach 1260-1268 oraz w latach 1360-1361. Zamknięcie budowy nad prezbiterium i skrzyżowaniem naw, w kilku przedziałach czasowych, miało ostatecznie miejsce do lat 60. XIII w., co potwierdzają wyniki naszych badań. Nawa zadaszona została sto lat później – wyjaśnia dr Prarat.

Podziel się tym artykułem!