Krótki przegląd mijającego tygodnia (20.05)

Wyczółkowski odnaleziony

Leon Wyczółkowski, Wiejska dziewczyna w żółtej chuście, fot. Zamek Królewski na Wawelu

Mija pierwszy tydzień wystawy „Wyczółkowski odnaleziony” prezentowanej na Zamku Królewskim na Wawelu w Krakowie. Prace Leona Wyczółkowskiego (1852 -1936) z kolekcji muzeum ze względów konserwatorskich nie są często prezentowane szerokiej publiczności, dlatego ekspozycja stanowi wyjątkową okazję do podziwiania pasteli, akwareli i rysunku autorstwa młodopolskiego mistrza. Głównym punktem wystawy jest pastel o podwójnym tytule „Góralka / Wiejska dziewczyna w żółtej chuście” z 1900 r., który w grudniu 2021 r. powrócił do polskiej kolekcji. Pastel (papier na tekturze, 69 x 99 cm) od II wojny światowej był zarejestrowany w bazie strat wojennych. Obraz w 2020 r. pojawił się na licytacji w jednym z warszawskich domów aukcyjnych, został jednak szybko zidentyfikowany i na prośbę resortu kultury wycofany z aukcji. Dotychczasowy posiadacz podjął decyzję o dobrowolnym zwrocie obrazu na rzecz Skarbu Państwa. To ważne wydarzenie stało się inspiracją dla obecnej wystawy na Wawelu, która została skomponowana wokół trzech zagadnień: strat wojennych i procesu ich poszukiwania, postaci hrabiego Leona Pinińskiego – jego kolekcji i działalności na rzecz Wawelu (Piniński był pierwszym właścicielem “Góralki”) oraz samego wzgórza wawelskiego i jego architektury jako motywu stale obecnego w twórczości Wyczółkowskiego. Dla zainteresowanych przygotowano liczne wydarzenia towarzyszące. Wystawa potrwa do 18 sierpnia.

Tajemnice amerykańskich jaskiń

Wejście do jaskini Russel Cave w Alabamie, zdjęcie poglądowe, fot. Wikipedia

Dzięki badaniom za pomocą technologii fotogrametrii 3D naukowcom udało się zbadać, odkryte ok. 40 lat temu jaskinie w stanie Alabama w Stanach Zjednoczonych. Okazało się, że znajdują się w nich setki rysunków naskalnych sprzed ponad 1000 lat. Jest to jak dotąd największy znany zbiór sztuki naskalnej w USA. Dzięki nowoczesnej technice udało się zbadać i udokumentować trudno dostępne (60 cm wysokości) i wąskie korytarze jaskiń. Wykonano ponad 16 tysięcy zdjęć, z których powstanie model 3D wnętrza jaskiń. Antropomorficzne ogromne rysunki (z perspektywy człowieka przebywającego w jaskini nie ma możliwości obejrzenia ich w całości) przedstawiają postacie, których kształt ciała przypomina ludzkie. Niektóre mają bardzo ekspresyjne pozy, ubrania, zwierzęce głowy. Wśród nich znalazł się też wizerunek olbrzymiego, mierzącego prawie 3.5 metra długości, grzechotnika. Przedstawienia wciąż stanowią zagadkę dla badaczy, gdyż nie odpowiadają postaciom znanym z etnograficznych badań folkloru rdzennych Amerykanów ani z ikonografii znalezisk archeologicznych w rejonie. Przypuszcza się, że mogą pochodzić z szamańskich wizji zaświatów, stworzonych pomiędzy rokiem 200 a 600 n.e. Tak zwana „19 Unnamed Cave” (nazwa jaskini celowo pozostaje anonimowa a lokalizacja niepublikowana, by uniknąć łowców pamiątek i sensacji), ma łącznie ponad 5 kilometrów korytarzy, w większości jeszcze nie zbadanych.

Święto muzeów i muzealników

W środę 18 maja trwały obchody Międzynarodowego Dnia Muzeów – corocznego święta, które zostało ustanowione 18 maja 1977 r. przez Międzynarodową Radę Muzeów (International Council of Museums) działającą przy UNESCO. Polska należy do ICOM od 1948 roku i jest jednym z ponad 170 zrzeszonych w niej państw. Rolą Międzynarodowego Dnia Muzeów jest podkreślenie wartości tych instytucji dla rozwoju społeczeństwa, a także zachęcanie do wspierania muzealnictwa. Każdego roku 18 maja muzea organizują wydarzenia artystyczne. We wspólne obchody angażują się instytucje muzealne na całym świecie, promując kulturę i sztukę poprzez festyny, wystawy, konferencje oraz spotkania z artystami. Jak podają statystyki muzea cieszą się coraz większą popularnością. W Noc Muzeów, która miała miejsce w ostatni weekend Muzea Narodowe odwiedziło ponad 91 tys. osób. Największa, rekordowa liczba zwiedzających – prawie 19 tys. – przekroczyła progi Muzeum Narodowego w Krakowie. Dużym zainteresowaniem publiczności cieszyły się także nowe placówki, takie jak Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, Muzeum Żołnierzy Wyklętych w Ostrołęce czy – otwarte niecały miesiąc temu – Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej.

Zabytkowa broń wróciła do Polski

fot. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Unikatowa strzelba myśliwska utracona podczas II wojny światowej wraca do polskich zbiorów. Według historycznych przekazów strzelbę otrzymał hrabia Wincenty Krasiński (1782–1858) od cesarza Napoleona Bonapartego. To bogato zdobiona broń myśliwska wykonana na początku XIX wieku w warsztacie Jeana Lepage’a, słynnego francuskiego rusznikarza przełomu XVIII i XIX wieku. Strzelba była częścią kolekcji militariów Krasińskiego oraz jego spadkobierców. Zbrojownia w czasach swojej świetności stanowiła największy zbiór militariów na ziemiach polskich. Wraz z kolekcją obrazów i rzemiosła artystycznego stały się podstawą kolekcji Muzeum Ordynacji Krasińskich w Warszawie. Wybuch II wojny światowej doprowadził do zniszczenia zarówno gmachu Biblioteki i Muzeum Ordynacji Krasińskich w Warszawie, jak i przeważającej części przechowywanych tam zbiorów. Wiele z nich zostało zagrabionych i wywiezionych do Niemiec. Strzelbę odnalazł w 2020 r. w repozytorium amerykańskiego The Cleveland Museum of Art Mariusz Pilus, badacz współpracujący z Departamentem Restytucji Dóbr Kultury MKiDN. Została ona zakupiona do zbiorów muzeum w 1966 roku. Na mocy porozumienia powróciła do Polski.

Kolejny ważny Pomnik Historii

Na mocy rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej do listy polskich Pomników Historii dołączył Zespół archikolegiaty pw.NMP i św. Aleksego w Tumie. Świątynia w Tumie jest zabytkiem o szczególnym znaczeniu dla kultury i dziedzictwa polskiego. Należy do najważniejszych realizacji w stylu romańskim oraz związana jest z doniosłymi wydarzeniami z historii Polski. To jednocześnie największa zachowana świątynia romańska powstała w XII w. (zakończenie budowy w 1161 r.) z najstarszym i najwybitniejszym przykładem rzeźby portalowej (bogato rzeźbiony portal północny) oraz największym zachowanym malowidłem romańskim (polichromie z absydy zachodniej) w Polsce. Elementem zespołu archikolegiaty jest drewniany kościół pw. św. Mikołaja Biskupa pochodzący z XVIII w. Wraz z otaczającym go cmentarzem jest on nierozerwalnie związany z historią i funkcjonowaniem archikolegiaty. Aktualnie na liście Pomników Historii znajduje się 116 zabytków. Jest to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Terminem tym określa się zabytki o szczególnym znaczeniu dla kultury kraju.

Podziel się tym artykułem!

Dodaj komentarz

Uwaga! Komentarze nie są publikowane automatycznie! Twój komentarz będzie widoczny po zatwierdzeniu przez moderatora