Od wybuchu wojny minęło ponad 70 lat. Tymczasem nigdzie na świecie jak dotąd nie powstało muzeum całościowo ukazujące przebieg największego w XX wieku konfliktu zbrojnego, który przyniósł ludzkości niewyobrażalne cierpienia. Pomysł stworzenia muzeum w Polsce, w kraju, który pierwszy stawił zbrojny opór Hitlerowi i usytuowania go w Gdańsku, w symbolicznym miejscu rozpoczęcia działań wojennych jest po prostu organiczny dla naszego narodu.

Kilka dni temu, z budżetu państwa przeznaczono blisko 360 mln zł na sfinansowanie programu „Budowa Muzeum II wojny Światowej w Gdańsku”. Program będzie realizowany w latach 2011-14. Muzeum zakłada prezentację wojennych doświadczeń Polski w szerokim kontekście, zarówno europejskim, jak i światowym, z uwzględnieniem losów innych narodów oraz ich walki i cierpienia. Jednym z głównych celów muzeum będzie pokazanie doświadczenia wojennego Polski i innych krajów Europy Środkowo-Wschodniej pod wieloma względami odmiennego i najczęściej mało znanego na świecie. Zasadniczy nacisk zostanie położony na przedstawienie w muzeum losów pojedynczych ludzi na tle wydarzeń historycznych. Historia militarna będzie tłem dla mało dotychczas eksponowanych aspektów wojny: życia codziennego ludności cywilnej i żołnierzy, terroru okupacyjnego, ludobójstwa, oporu wobec okupantów i przemocy, kolaboracji z wrogiem. Takie ujęcie pozwoli spojrzeć na wojnę nie tylko przez pryzmat działań frontowych, ale także tragicznych przeżyć ludności cywilnej – głosi komunikat Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Muzeum ma być nowoczesnym obiektem pod względem formy, a także prowadzonej działalności wystawienniczej, edukacyjnej i badawczej. Ma służyć upowszechnianiu wiedzy o II wojnie światowej, pielęgnowaniu pamięci o jej ofiarach i bohaterach. Zostanie wzniesione przy ul. Wałowej w Gdańsku na działce o pow. 1,7 hektara położonej nieopodal Głównego Miasta i Motławy. Teren o wartości 53 mln zł w formie darowizny przekazało miasto. Budynek muzeum ma mieć w sumie 23 tys. mkw. powierzchni. Budowa rozpocznie się w 2012 r., uroczyste otwarcie obiektu planowane jest na 1 września 2014 r., w 75. rocznicę wybuchu II wojny światowej.
Wstępny projekt wystawy głównej przewiduje, iż zajmie ona ok. 4 tys. mkw. Wyłoniono go w konkursie rozstrzygniętym pod koniec października ubiegłego roku. Zwycięska firma zaproponowała m.in. odtworzenie w muzealnym wnętrzu miejskich uliczek z domami zniszczonymi w czasie działań wojennych. Zaprojektowano mur pełen wyrw powstałych na skutek ostrzału, poprzez które zwiedzający będą mogli oglądać wielkogabarytowe zdjęcia prezentujące zniszczoną przestrzeń miasta. Projekty są bardzo rozległe.

Szczegółowy scenariusz ekspozycji wystawienniczej zostanie wypracowany etapami we współpracy z wybitnymi historykami. Eksperci ci będą współpracować ze specjalistami od wizualizacji i wystawiennictwa. Muzeum wpisywać się będzie w istniejący i tworzący się „pejzaż muzealny” w Gdańsku i Polsce. Jego twórcy pragną powiem powiązać już istniejące miejsca martyrologii, zwłaszcza te z regionu gdańskiego – w tym Muzeum Stutthof w Sztutowie. Nowy budynek dostosowany będzie do potrzeb przygotowywanej ekspozycji. Według założeń roboczych ekspozycja wystawiennicza wyniesie ok. 4 tys. m², zaś powierzchnia przeznaczona na wystawy czasowe ok. 1 tys. m². Nowy budynek Muzeum II Wojny Światowej będzie pełnił nie tylko funkcję muzealną, ale stanie się żywym ośrodkiem edukacji, kultury oraz nauki, w którym połączone zostaną rozmaite funkcje – od wystawienniczej, poprzez ośrodek dokumentacji archiwalnej i badań naukowych do centrum spotkań krajowych i międzynarodowych. Pamiętając o różnicach w pamięci historycznej pomiędzy sąsiednimi narodami, powinno powstać miejsce, które nie niwelując tych różnic, pozwoli na zbliżenie różnych stanowisk i stanie się płaszczyzną wielu wspólnych projektów wypracowanych dla wzajemnego porozumienia i pojednania.

Teren pod budowę przyszłej siedziby Muzeum II Wojny Światowej został zaproponowany przez władze miasta Gdańska, które dostrzegają walory tej lokalizacji nie tylko ze względów historycznych. Nowoczesny budynek muzeum, który powstanie jako rezultat rozstrzygnięcia międzynarodowego konkursu architektonicznego, zlokalizowany będzie w dzielnicy atrakcyjnej krajobrazowo, ale położonej nieco na uboczu w stosunku do głównych szlaków turystycznych. Jego budowa przyczyni się niewątpliwie do ożywienia tej części nadbałtyckiego grodu dając impuls do rewitalizacji jego bezpośredniego otoczenia. Ulica Wałowa położona jest w malowniczym, acz nieco zapomnianym, zakątku Starego Miasta Gdańska przy nabrzeżu Kanału Raduni, w bezpośrednim sąsiedztwie dawnego Placu Heweliusza (obecnie Pl. Obrońców Poczty Polskiej), przy którym mieścił się budynek Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku. W tym miejscu rozpoczął się niemiecki atak na terytorium Rzeczpospolitej, jakie w myśl obowiązującego wówczas prawa stanowiła Poczta Polska.

Tymczasowa siedziba Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku mieści się w ścisłym centrum Głównego Miasta Gdańska przy ul. Długiej 81/83. Jest to ciąg historycznych kamienic odbudowanych z gruzów po II wojnie światowej. Idąc pieszo z dworca PKP Gdańsk Główny należy przejść przez Złotą Bramę w kierunku Motławy. Muzeum mieści się na pierwszym i drugim piętrze kamienicy, położonej po lewej stronie wchodząc w ulicę Długą. Jako, że Muzeum znajduje się w fazie organizacji, pracownicy zajmują się obecnie pracami organizacyjnymi a także koncepcyjnymi związanymi z projektem stałej ekspozycji muzealnej oraz wystaw okolicznościowych, prowadzą szeroko zakrojone kwerendy archiwalno-biblioteczne w kraju i zagranicą, udzielają konsultacji historycznych w zakresie tematyki związanej z okresem II wojny światowej m. in. przy produkcji filmów dokumentalnych i przy projektach edukacyjnych oraz prowadzą prace naukowo-badawcze. Obecnie Muzeum jest otwarte w dni powszednie od godz. 8.15 do 16.15 i w tym czasie można konsultować się z jego pracownikami także w kwestii eksponatów znajdujących się w państwa zbiorach.

Wielkie liczby dotyczące ofiar II wojny światowej nie są w stanie oddać skali zniszczenia, terroru i cierpienia, które dotknęły wielu ludzi. Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku pragnie ocalić od zapomnienia wszelkie dokumenty i przedmioty, które związane są z indywidualnymi i rodzinnymi losami. Muzeum poszukuje fotografii, listów, pamiętników, dokumentów osobistych, prasy oraz innego rodzaju przekazów słownych i ikonograficznych związanych z oporem wobec totalitaryzmów sowieckiego i niemieckiego, w tym osób przymuszanych do służby w okupacyjnych formacjach militarnych i paramilitarnych. Placówce zależy również na udokumentowaniu codzienności okupacyjnej, frontowej czy obozowej. Dlatego oprócz dokumentów poszukuje także materialnych świadectw II wojny światowej, elementów ubioru, umundurowania, uzbrojenia i wyposażenia wojskowego.

W rodzinnych archiwach, zbiorach czy też kolekcjach przechowywane są przedmioty posiadające wielką wartość tak sentymentalną jak i historyczną. Są to pamiątki po krewnych i przodkach, ale również nieocenione zbiory przedmiotów gromadzone latami przez pasjonatów. Pragniemy wraz z Muzeum II Wojny Światowej wystosować apel do wszystkich o pomoc w gromadzeniu danych do przyszłych ekspozycji. Muzeum est w stanie zapewnić profesjonalną opiekę tym zabytkom, a także poprzez skatalogowanie i analizę rzeczową wprowadzić je do obiegu naukowego. Cytując informacje zawarte na stronie placówki: Nie chcemy więc za wszelką cenę stać się posiadaczami tych skarbów. Wystarczy, jeśli umożliwią nam Państwo ich skopiowanie. Jeżeli nie możecie przekazać nam oryginałów, możemy sporządzić na nasz koszt profesjonalne kopie. Gromadzimy nie tylko dokumenty papierowe, ale i zabytki techniki wojskowej, elementy uzbrojenia i umundurowania, przedmioty okupacyjnej codzienności, w tym pamiątki z obozów, więzień oraz zsyłki.

 

W imieniu Muzeum II Wojny Światowej także serwis MyViMu.com pragnie zachęcić Wszystkich do współpracy w tworzeniu tak zbiorów jak i archiwów tego jedynego w swoim rodzaju przedsięwzięcia. Jak podaje strona Muzeum: gromadzenie pamiątek historycznych dla przyszłej ekspozycji muzealnej to proces, który będzie trwał wiele lat. Fotografie, listy, dokumenty urzędowe i inne – przechowywane w zbiorach prywatnych, cenne dla ich posiadaczy, warto wprowadzić do obiegu naukowego. Muzeum jest w stanie zapewnić odpowiednią opiekę tego rodzaju zabytkom. Mamy nadzieję na długoletnią współpracę z tak ważną placówką. Obecnie trwają starania o przekazanie do zbiorów kilku cennych depozytów, które powinny wzbogacić zasoby Muzeum. Niebawem, chociaż dla dobra całego projektu wciąż nie możemy zdradzić szczegółów sprawy, zakończą się rozmowy z darczyńcami.

Osoby zainteresowane użyczeniem bądź przekazaniem eksponatów, mogą skontaktować się w tej sprawie telefonicznie, listownie lub mailem. Jeżeli posiadają Państwo pamiątki historyczne, które powinny znaleźć się w zbiorach Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku prosimy o kontakt pod adresem:

Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
80-831 Gdańsk, ul. Długa 81-83
tel. +48 58 323-75-20 fax +48 58 323–75–30
e-mail: [email protected]

Podziel się tym artykułem!