Ruiny i awangarda. O Centrum Sztuki Galerii EL

W Elblągu znaleźć można wiele wyjątkowych miejsc, w których historia w niezwykły sposób wciąż splata się ze współczesnością. Przykładem może być dzisiejsze Centrum Sztuki Galeria EL, instytucja kultury, która w latach 60. XX w. narodziła się w murach XIII-wiecznego, podominikańskiego kościoła. pw. Najświętszej Marii Panny. Budynek jest jednym z nielicznych historycznych obiektów w mieście, które przetrwały wojenną zawieruchę i jej poważne, niszczące skutki.

Przewodnik po kościele mariackim w Elblągu z 1928 roku ze zbiorów muzeum Graciarnia

Po latach zapomnienia w 1961 r. ruiny dawnego kościoła, za sprawą zatrudnionego w pracowni plastycznej Zakładów Mechanicznych “Zamech” Gerarda Kwiatkowskiego (Jürgena Bluma), zamieniły się w pracownię plastyczną i jedną z najprężniej działających w ówczesnej Polsce galerii sztuki współczesnej. – Dajcie mi te ruiny, coś z nimi zrobię – miał powiedzieć Kwiatkowski. Zrobił. Pomimo komunistycznego reżimu lat 60. i 70. EL stała się pionierem artystycznej swobody polskiej sztuki, awangardy, pierwszych działań konceptualnych i pierwszych kulturalnych eksperymentów.

Ogólnopolską sławę przyniosły Elblągowi organizowane od 1965 roku cykliczne Biennale Form Przestrzennych. Przedsięwzięcie łączyło sztukę z przemysłem. Artyści sztuk wizualnych z całego kraju przedstawiali swoje projekty, które realizowali lokalni rzemieślnicy przy użyciu materiałów dostarczanych przez pobliski Zamech. Poprzez nietypową formę Biennale Elbląg na kilka sezonów stał się znaczącym ośrodkiem na artystycznej mapie Polski. Rozsiane w przestrzeni całego Elbląga rzeźby z metalu początkowo prowadziły dialog z wciąż obecnymi ruinami miasta. Później na zawsze wrosły w miejską tkankę. Obecnie mówimy o Otwartej Galerii, w której odnajdziemy największe nazwiska sztuki współczesnej: min. Mariana Bogusza, Magdaleny Abakanowicz, Katarzyny Kobro, Henryka Stażewskiego czy Alfreda Lenicy.

fot. E. Hałaszkiewicz
fot. E. Hałaszkiewicz
fot. E. Hałaszkiewicz

Do dziś Centrum Sztuki Galeria EL jest prężnie działającą placówką kulturalną, która przyciąga nie tylko bogatym programem, ale przede wszystkim niesamowitą przestrzenią średniowiecznej świątyni, dostosowanej do nowej, wystawienniczej funkcji. Na dwóch piętrach stalowo-szklanej empory zbudowanej w 2011 r. w nawie bocznej prezentowana jest jedna z największych w Polsce kolekcja sztuki abstrakcji geometrycznej, w której pojawiają się najważniejsze nazwiska sztuki światowej tego nurtu.

fot. E. Hałaszkiewicz
fot. E. Hałaszkiewicz
fot. E. Hałaszkiewicz
Podziel się tym artykułem!

Dodaj komentarz

Uwaga! Komentarze nie są publikowane automatycznie! Twój komentarz będzie widoczny po zatwierdzeniu przez moderatora