NAZWA:
Nazwa Kalisz, po łacinie Calisia, po niemiecku Kalisch, pochodzi od starosłowiańskiego słowa kał oznaczającego bagno, mokradło, podmokły teren. Rzeczywiście na takim właśnie gruncie powstała pierwsza osada w Kaliszu.

WIEK:
Kalisz jest jedną z najstarszych miejscowości w Polsce. Sporą i ważną osadą był już w czasach przedchrześcijańskich. Położony był na trasie rzymskiego szlaku bursztynowego a w II wieku naszej ery Kalisię w swojej Geografii wspomina Ptolemeusz. Przywilej lokacyjny został nadany Kaliszowi między rokiem 1253 a 1260

LOKALIZACJA:
Położony jest południowo-wschodniej Wielkopolsce, w dolinie Prosny

HISTORIA:
Kaliski gród należał do Piastów jeszcze w okresie plemiennym, być może pełnił wówczas nawet rolę ośrodka władzy. Od X wieku był jedną z głównych siedzib królestwa. W trakcie rozbicia dzielnicowego należał najpierw do dzielnicy senioralnej, następnie był stolicą osobnego księstwa kaliskiego. Okres rozbicia dzielnicowego był dla Kalisza okresem świetności, wtedy zresztą otrzymał prawa miejskie. Miasto rozwijało się i rozbudowywało. W 1314 roku Władysław Łokietek wcielił ziemię kaliską do na nowo zjednoczonej Korony. To w Kaliszu w 1348 roku Kazimierz Wielki zawarł z Krzyżakami tzw. pokój kaliski kończący pięcioletnią wojnę z Zakonem.
Po II rozbiorze Polski w 1793 Kalisz znalazł się w Prusach Południowych. W czasie wojen napoleońskich na chwilę wyzwolony z rąk pruskich, po upadku Księstwa Warszawskiego w 1815 przeszedł pod panowanie rosyjskie. Mimo zerwania łączności z pruską w tym czasie Wielkopolską, dzięki polityce gospodarczej Królestwa Polskiego, miastu udało się utrzymywać charakterystyczny dla miast w XIX wieku rozwój gospodarczy. Pod koniec XIX wieku rozwijał się tu przemysł alkoholowy, maszynowy, wydawniczy, tekstylny, hafciarski i koronkarski.
Tragiczną kartą historii Kalisza jest I wojna światowa. Niemcy zajęli go bez walk 2 sierpnia 1914 roku, aby kilka dni później wycofać się i, z do końca do dziś nie wyjaśnionych przyczyn, rozpocząć dwutygodniowy ostrzał, a następnie bombardowanie i podpalanie, bezbronnego miasta. W gruzach legło 95% zabudowy staromiejskiej, ocenia się, że Kalisz był najbardziej zniszczonym miastem w Europie w czasie I wojny światowej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości cały okres międzywojenny był więc w Kaliszu skupiony na odbudowie miasta.
II wojna światowa przyniosła zagładę kaliskiej społeczności żydowskiej (ponad 30% mieszkańców w XIX wieku), wielu kaliszan zostało też przymusowo wysiedlonych i zesłanych na roboty do Rzeszy. Armia Czerwona wyzwoliła miasto po jednodniowej walce 23 stycznia 1945.
Po wojnie, aż do 1975 roku, Kalisz wchodził w skład województwa poznańskiego, w latach 1975-1998 był stolicą województwa kaliskiego, obecnie znajduje się w województwie wielkopolskim.

TRZEBA ZOBACZYĆ:

• Główny Rynek z Ratuszem
• Katedrę św. Mikołaja
• zespół klasztorny oo. Franciszkanów
• mury miejskie z basztą Dorotką
• Cerkiew Świętych Apostołów Piotra i Pawła
• rezerwat archeologiczny Kaliski Gród Piastów
• Teatr im. Wojciecha Bogusławskiego
• dawny budynek fabryki Calisia

DLA PASJONATÓW I KOLEKCJONERÓW:

• z kaliskich murów miejskich pobudowanych za Kazimierza Wielkiego niewiele pozostało do dnia dzisiejszego. Zachowały się jednak ich fragmenty a wraz z nimi półokrągła baszta zwana Dorotką.
  Legenda głosi, że nazwa ta pochodzi od córki starosty kaliskiego zamku – pięknej, acz niechętnej do ożenku z żadnym z przedstawionych przez ojca zacnych kandydatów. Dziewczyna zakochała się w ubogim szewczyku Marcinku za co spotkała ją sroga kara – porywczy ojciec urządził na jej ukochanego zasadzkę, w której ten zginął, dziewczynę zaś rozkazał żywcem zamurować w jednej z zamkowych baszt. Po dziś dzień można ponoć usłyszeć unoszące się nad basztą westchnienia i cichy płacz.
  Inna teoria głosi zaś, że nazwa baszty pochodzi raczej od więzionych w niej kiedyś dziewcząt lekkich obyczajów, nazywanych tu wtedy potocznie dorotkami.
• kaliska tradycja budowy fortepianów sięga początków XVIII wieku, jednak najsłynniejszym z wszystkich producentów tych instrumentów była Calisia. Fabryka Fortepianów i Pianin Arnold Fibiger, bo tak się w pierwszej kolejności nazywała, powstała w 1878 roku. Szybko odniosła sukces – już w kilka lat później kaliskie fortepiany były nagradzane na międzynarodowych wystawach oraz sprzedawane w całym kraju i Europie.
  W czasie II wojny światowej Niemcy prowadzili w fabryce produkcję… skrzyń na amunicję, pudełek do masek przeciwgazowych i szaf wojskowych. W 1945 fabryka została upaństwowiona a jej kierownikiem został… Gustaw Fibiger, jej przedwojenny właściciel, wnuk założyciela. To dzięki jego staraniom fabryka mogła wznowić produkcję fortepianów a nie mebli jak planowały władze. Okres PRL był dla fabryki, nazwanej już Calisią, okresem największej produkcji i zatrudnienia. Prywatyzacja po 1989 roku przyczyniła się do jej stopniowego upadku. Calisię zamknięto w 2007 roku. Była już wtedy jedynym w kraju producentem fortepianów i pianin
• pod koniec sierpnia 1914 roku Kalisz przypominał Warszawę 1945 roku. Zniszczono 95% staromiejskiej zabudowy a z 68 tysięcy dotychczasowych mieszkańców zostało ich po tragedii tylko… 5 tysięcy. Odbudowa miasta rozpoczęła się jeszcze w 1914 roku, finansowana i przeprowadzana była w ciągu 4 kolejnych lat przez niemieckiego okupanta. Prace projektowe i budowlane nabrały jednak prawdziwego tempa po 1919 roku, po powrocie Kalisza do wolnej Polski.
  Odbudowę Kalisza przedstawia się jako jedno z największych osiągnięć polskiej urbanistyki – była dobrze przemyślana zarówno od strony architektonicznej, idealnie łącząc średniowieczny kształt miasta z XX-wiecznymi potrzebami komunikacyjnymi, ale też od strony prawnej, dzięki czemu zabudowa jest spójna, bez miejsca na architektoniczne samowolki mieszkańców.
  Zgodnie z ówczesnymi trendami konserwatorskimi unikano wiernego odtwarzania najstarszej architektury tak, aby uniknąć tworzenia „pseudozabytków”. Sięgano zatem głównie do wzorców klasycyzmu polskiego, tworząc to, co dziś nazywamy „drugim klasycyzmem kaliskim”

Podziel się tym artykułem!