Z MyViMu przez kraj: Sopot

Pocztówka z kolekcji Museum Tomatorum

NAZWA:
Nazwa Sopot (po niemiecku Zoppot, po kaszubsku Sopòt lub Sopòtë) pochodzi od prasłowiańskiego słowa oznaczającego potok lub źródło. Niemiecka nazwa Zoppot jest zgermanizowaną wersją nazwy słowiańskiej, która z kolei w latach międzywojennych została wtórnie spolszczona do liczby mnogiej Sopoty. Do pierwotnej wersji powrócono po 1945 roku, ale wciąż jeszcze spotkać można osoby, które mówią „jechać do Sopot”, „spędzić wakacje w Sopotach”

WIEK:
Pierwsza wzmianka o miejscowości Sopoth pojawiła się w akcie donacyjnym księcia pomorskiego Mściwoja II na rzecz klasztoru cystersów w Oliwie. Prawa miejskie Sopot otrzymał w 1901 roku.

LOKALIZACJA:
Miasto położone jest nad Zatoką Gdańską, pomiędzy Gdynią a Gdańskiem. Jest najmniejszym z miast aglomeracji trójmiejskiej.

HISTORIA:
Osadnictwo na terenie dzisiejszego Sopotu sięga co najmniej VII wieku n.e. Znajdowało się tu wówczas wczesnośredniowieczne grodzisko, którego pozostałości podziwiać możemy do dzisiaj. W 1283 roku małą wioskę rybacką zwaną Sopoth książę pomorski Mściwoj II podarował cystersom oliwskim. Zarządzali oni nią przez niemal 500 lat, do czasu, gdy w wyniku I rozbioru Polski Sopot znalazł się na terytorium i pod administracją Królestwa Prus.
Rozwój wsi był ściśle związany z jej potencjałem wypoczynkowym i uzdrowiskowym. Już w XVI wieku gdańscy patrycjusze upodobali ją sobie jako miejsce letniego wypoczynku. Powstawały tu letnie dwory otoczone ogrodami. Momentem przełomowym był 1823 rok, kiedy to Jan Jerzy Haffner – Alzatczyk, lekarz wojsk napoleońskich powracający z kampanii w Rosji – uruchomił w Sopocie pierwszy profesjonalny Zakład Kąpielowy. Tę datę uznaje się za początek sopockiego kurortu. Po uruchomieniu w 1870 roku linii kolejowej Gdańsk-Koszalin z przedłużeniem do Warszawy i Berlina kurort rozwijał się jeszcze dynamiczniej. Powstały tu browar, Zakład Balneologiczny, korty tenisowe, tor wyścigów konnych, Łazienki Południowe, Teatr Leśny i kolejne Domy Kuracyjne. W 1901 roku Sopot otrzymał z rąk cesarskich prawa miejskie.
Na mocy traktatu wersalskiego Sopot wszedł w skład Wolnego Miasta Gdańska a jego północna granica stanowiła jednocześnie granicę państwową między Wolnym Miastem Gdańskiem a Rzeczpospolitą Polską. W 1927 roku otwarto słynny Grand Hotel oraz przebudowano i przedłużono molo.
Po II wojnie światowej Sopot został włączony do Polski, niemiecka ludność została wysiedlona a jej miejsce zajęli Polacy z Pomorza, Kresów Wschodnich i Polski centralnej. Sopot w dużej mierze zachował swój przedwojenny charakter letniskowy i uzdrowiskowy. Ponowną sławę poza granicami kraju przyniósł mu Międzynarodowy Festiwal Piosenki odbywający się od 1964 roku w Operze Leśnej.

Pocztówka z kolekcji Museum Tomatorum

TRZEBA ZOBACZYĆ:

  • sopockie molo
  • latarnię morską
  • Zakład Balneologiczny
  • Grand Hotel
  • kościół ewangelicko-augsburski pw. Zbawiciela
  • kościół parafialny pw. NMP Wniebowziętej Gwiazda Morza
  • kościół par. garnizonowy pw. św. Jerzego
  • liczne sopockie wille, np. Willę Claaszena, Willę Marszałka, Willę Herbstów, Willę Piotrowskiego (Wernera), Dworek Sierakowskich
  • grodzisko wczesnośredniowieczne

DLA PASJONATÓW I KOLEKCJONERÓW:

  • kilka lat po otwarciu swojego Zakładu Kąpielowego Haffner wybudował na jego wysokości ponad 31-metrowy pomost – pierwowzór dzisiejszego molo. Pierwotnie pomost miał mieć funkcję wyłącznie techniczną – na jego końcu znajdowała się pompa, którą pracownicy ręcznie pozyskiwali wodę i dostarczali ją do kąpieli w Zakładzie. Po pewnym czasie stał się modnym miejscem spacerów kuracjuszy. Do końca XIX wieku Molo zostało wydłużone do 150 m, by w roku 1910 osiągnąć 315 m. Molo w kształcie, jaki znamy obecnie, to efekt przebudowy z lat 1927-1928, kiedy wydłużono je do 511,5 metrów i dodatkowo zagospodarowano Skwer Kuracyjny przed molo.
    Do dzisiaj sopockie molo jest najdłuższym na Bałtyku drewnianym pomostem. Ze względu na swoją długość jest stale narażone na zniszczenie przez sztormy, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym. Aby zwiększyć budżet na stałe naprawy, już w połowie XIX wieku zaczęto pobierać opłaty za wstęp na molo i pobierane są one do dziś.
  • w 1909 roku na rozległej polanie wśród wzgórz otaczających Sopot, w miejscu o pięknej scenerii i doskonałej akustyce, wybudowano scenę na wolnym powietrzu nazwaną Operą Leśną. W latach międzywojennych zasłynęła ona na całą Europę dorocznym Festiwalem Wagnerowskim. Działała niemal do samego końca II wojny światowej, po niej zaś nieco podupadła goszcząc sporadyczne przedstawienia. Na początku lat 60 poddano ją jednak gruntownej przebudowie i modernizacji i przeniesiono do niej Międzynarodowy Festiwal Piosenki (pierwsze festiwale odbywały się w hali widowiskowej Stoczni Gdańskiej). Festiwal tchnął w Operę Leśną nowe życie i przyniósł jej ponowną, międzynarodową sławę.
    Dziś Opera Leśna uchodzi za jeden z najpiękniejszych i najznakomitszych pod względem akustycznym obiektów w Europie. Jej teren zajmuje 4 hektary, na widowni może zasiąść 4335 widzów a kanał dla orkiestry może pomieścić 110 muzyków.
  • w 1927 roku otwarto w Sopocie hotel przeznaczony głównie dla gości pobliskiego kasyna – Kasino-Hotel. Był to najdroższy i najbardziej luksusowy hotel nie tylko w Sopocie, ale i w całym Wolnym Mieście Gdańsku. Pokoje wypełniały stylowe meble, z sufitów zwisały kryształowe żyrandole a z kranów płynęła specjalnie doprowadzana woda morska. Przed hotelem od strony morza znajdował się parkiet, gdzie do tańca przygrywały zagraniczne jazz bandy.
    We wrześniu 1939 roku hotel pełnił przez pewien czas rolę kwatery głównej Adolfa Hitlera. Wiedział o tym kierujący walkami na wybrzeżu adm. Józef Unrug, jednak nie zgodził się na ostrzelanie budynku z dział baterii Laskowskiego na Helu uznając takie postępowanie za „nierycerskie”
    Pod koniec wojny hotelowy hall pełnił rolę szpitala wojskowego najpierw niemieckiego, a po wyzwoleniu polskiego. Do 1946 roku hotel wyremontowano i przywrócono mu pierwotną funkcję. Wtedy też nadano mu nazwę Grand Hotel.
Podziel się tym artykułem!

2 odpowiedzi do “Z MyViMu przez kraj: Sopot

  1. To nie jest tak, że molo w Sopocie jest całkowicie drewniane, konstrukcja jest wzmocniona belkami stalowymi a głowica jest żelbetonowa

Dodaj komentarz

Uwaga! Komentarze nie są publikowane automatycznie! Twój komentarz będzie widoczny po zatwierdzeniu przez moderatora