Kolekcja należy do muzeum:
Kategorie:
Kolekcjonerstwo » Falerystyka » Odznaczenia » Odznaczenia austro-węgierskie
Dział:
Wystawa odznaczeń austro - węgierskich.
Opis kolekcji:
Odznaka za Służbę
„Jednym z odznaczeń najpowszechniej nadawanych w armii Cesarstwa Austriackiego (później Austro-Węgierskiego) był krzyż za długoletnią służbę. Przez blisko 70 lat ten niepozorny krzyż na czarno-żółtej wstążce w habsburskich barwach dynastycznych zdobił mundury oficerów i podoficerów, którzy wyróżnili się nienaganną postawą w służbie Najjaśniejszemu Panu. Odznaczenie to nie miało charakteru nagrody za bohaterskie czyny na polu chwały, ale przecież codzienna, sumienne służba w czasach pokoju nie mniej zasługuje na wyróżnienie. […]”
Militardienstzeichen ustanowione zostało przez Franciszka Józefa I dnia 19 IX 1849 roku w dwóch oddzielnych kategoriach, dla oficerów i manszaftu (tj. podoficerów i szeregowych żołnierzy). Każda z kategorii dzieliła się na dwie klasy. Z czego klasa II była wyższa.
„[…] Odznaczenie w obu głównych kategoriach wzorowane było na Orderze Leopolda (ustanowionym w roku 1808), czyli miało kształt równomiernego krzyża o lekko wklęsłych ramionach, ozdobionych siatkowym reliefem oraz perełkową obwódką i wypukłymi, polerowanymi brzegami. Rewers pozostawał gładki.[…] W kategorii żołnierskiej krzyże wykonywane były z brązu bez pozłoty. W klasie pierwszej okrągły medalion z wypukłą rzymską liczą był integralną częścią reliefu awersu lub bito go jako osobny element, mocowany w centrum odznaczenia. W klasie drugiej na brązowy krzyż nakładany był srebrny (lub posrebrzany) medalion z wypukłą liczbą rzymską, otoczony dębowym wieńcem. Rewers pozostawał gładki. Zewnętrzna krawędź górnego ramienia krzyża opatrzona była – dolutowanym lub wybitym jako integralna część odznaczenia – kolistym uszkiem. […] Ze względu na fakt, że krzyże wykonywane były przez szereg wytwórców, znane jest ich wiele odmian. […]”
Od początku istnienia tego odznaczenia wielokrotnie zmieniano ilość lat służby, za jakie je przyznawano. I tak, w grudniu 1849 roku podzielono odznaczenia na klasy:
W odmianie oficerskiej:
- Klasa I - za 25 lat służby,
- Klasa II - za 50 lat służby (!),
Wersja dla podoficerów i żołnierzy:
- Klasa I - za 8 lat służby,
- Klasa II - za 16 lat służby.
W roku 1867 nastąpiło zaostrzenie kryteriów przyznawania Odznaczeń za lata służby dla podoficerów i żołnierzy:
- Klasa I - 12 lat służby
- Klasa II - 18 lat służby
Następna zmiana nastąpiła już 2 lata później, również w przypadku odznaczeń dla podoficerów i żołnierzy:
- Klasa I - 12 lat służby
- Klasa II - 24 lata służby
Odznaczenia dla oficerów nie uległy zmianie aż do roku 1890, kiedy to podzielono je na trzy klasy, i tak:
- Klasa I - 50 lat służby
- Klasa II - 40 lat służby
- Klasa III - 25 lat służby
W tym samym roku zmieniono także kolejność klas dla odznaczeń dla podoficerów i żołnierzy:
- Klasa I - 24 lata służby
- Klasa II - 12 lat służby
Większe zmiany w odmianie podoficerskiej nadeszły dopiero w roku 1911 kiedy to wprowadzono podział na trzy klasy:
- Klasa I - 24 lata służby
- Klasa II - 12 lat służby
- Klasa III - 6 lat służby
Ostatnie korekty nastąpiły tuż przed wybuchem I Wojny Światowej w 1913 roku. Klasa oficerska:
- Klasa I - 50 lat służby
- Klasa II - 35 lat służby
- Klasa III - 25 lat służby
Natomiast odznaczenia dla podoficerów i żołnierzy były nadal w trzech klasach ale:
- Klasa I - 20 lat służby
- Klasa II - 10 lat służby
- Klasa III - 6 lat służby
"[...] Ten schemat podziału na klasy i wymagane w ich ramach lata służby pozostał już do 1918 roku, kiedy to wraz z rozpadem Monarchii Naddunajskiej nadszedł kres istnienia Militärdienstzeichen. [...]"
Powyższe cytaty pochodzą z artykułu autorstwa Piotra Galika pt.: „Krzyż za długoletnią służbę wojskową w habsburskich siłach zbrojnych 1849 – 1918” zamieszczonego w miesięczniku Odkrywca nr 1/2009. Reszta informacji została opracowana przeze mnie na podstawie powyższego artykułu.