Uniwersytet Lwowski.

Ukraina, 350 rocznica uniwersytetu lwowskiego.



Uniwersytet Lwowski, uczelnia utworzona w 1661 z kolegium jezuickiego, istniejącego od 1608. Decyzję o przekształceniu kolegium w Akademię Lwowską podjął król Jan II Kazimierz. Akt fundacyjny przewidywał powstanie 4 wydziałów: teologicznego, filozoficznego, prawnego i medycznego.



Decyzja królewska nie zyskała aprobaty sejmu wobec protestów Akademii Krakowskiej (Uniwersytet Jagielloński) i Zamojskiej. Dopiero w 1758 August III potwierdził fundację dwuwydziałowej Akademii (filozofia, teologia).



Profesorami byli m.in.: orientalista T. Krusiński, heraldyk K. Niesiecki oraz późniejszy sekretarz Komisji Edukacji Narodowej G. Piramowicz. Akademia prowadziła działalność do czasu kasaty zakonu jezuitów przez papieża Klemensa XIV w 1773. W tym samym roku została przekształcona w szkołę średnią. Oprócz szkoły średniej (kształcącej w zakresie filozofii i prawa) na bazie Akademii powstały Kolegium Medyczne i Kolegium Teologii Katolickiej, tzw. Collegium Theresianum (lub Akademia Stanowa) dla młodzieży szlacheckiej.



W 1784 decyzją cesarza Józefa II wszystkie te placówki zostały połączone i utworzono Uniwersytet Lwowski. Jako uczelnia niemiecka nie wywierał większego wpływu na życie Galicji. Zlikwidowany w 1805, przywrócony w 1817 zachował swój niemiecki charakter i stał na niskim poziomie naukowym.



Dopiero w latach 70. XIX w. nastąpiła stopniowa polonizacja Uniwersytetu Lwowskiego, umożliwiono także prowadzenie wykładów w języku ukraińskim. Zezwolono ponadto na dobór kadry profesorskiej przez władze uczelni, co doprowadziło do wzrostu poziomu nauczania i znaczenia Uniwersytetu Lwowskiego. Szybko rosła liczba słuchaczy, w 1914 na Uniwersytecie Lwowskim uczyło się ok. 5 tys. studentów, podczas gdy w tym samym czasie na Uniwersytecie Jagiellońskim było tylko 3 tys. studentów.



Przed wybuchem I wojny światowej Uniwersytet Lwowski zyskał znaczącą pozycję w dziedzinie nauk humanistycznych, do grona profesorskiego należeli m.in.: S. Askenazy, O. Balzer, A. Kalina, J. Kasprowicz, A. Kryński, K. Liske, A. Małecki, F. Papée, T. Sinko, T. Wojciechowski.



18 listopada 1918 Uniwersytet Lwowski przeszedł pod władzę rządu polskiego, w II Rzeczypospolitej nosił nazwę Uniwersytetu Jana Kazimierza. W okresie międzywojennym miał 5 wydziałów: teologiczny, prawny, lekarski, humanistyczny i matematyczno-przyrodniczy. Odgrywał szczególną rolę jako ośrodek badań dotyczących języków i kultur wschodniosłowiańskich. Do wybitniejszych profesorów Uniwersytetu Lwowskiego w tym czasie należeli m.in.: K. Ajdukiewicz, S. Banach, F. Bujak, L. Chwistek, J. Czekanowski, B. Dybowski, J. Kallenbach, W. Kętrzyński, J. Kleiner, T. Lehr-Spławiński, E. Romer, L. Rydygier, W. Taszycki, K. Twardowski, T. Wojciechowski.



Podczas okupacji radzieckiej Lwowa (22 września 1939 - 4 lipca 1941) przekształcony w uczelnię ukraińską - Państwowy Uniwersytet Ukraiński imienia Iwana Franki. Po zajęciu Lwowa przez Niemców kilkudziesięciu profesorów Uniwersytetu Lwowskiego zostało rozstrzelanych (m.in. T. Boy-Żeleński). W okresie okupacji niemieckiej (1941-1944) prowadził tajne nauczanie.



Po 1945 większość uczonych przeszła do różnych uczelni polskich, szczególnie liczna grupa na Uniwersytet Wrocławski. Obecnie Uniwersytet Lwowski jest uczelnią ukraińską, nosi ponownie imię Iwana Franki.