odznaka harcerska ZMP "czuwajka"

rok 1949 – Wprowadzono nowe stopnie i sprawności. Za podstawę pracy w roku 1949/1950 przyjęto referat Władysława Kosińskiego "W pracy i walce z klasą robotniczą wychowujemy młodzież harcerską". Stopniowo eliminowano tradycyjne formy pracy i emblematy organizacyjne. Na miejsce krzyża i lilijki wprowadzono Odznakę Harcerską wzorowaną na znaczku ZMP. Instruktorów-księży zwalniano z funkcji i zabraniano wszelakich akcentów religijnych. Wprowadzono nowy mundur na wzór pionierski, podobnie jak i nowy salut zastępujący tradycyjny – wojskowy. Pozdrowienie harcerskie przyjęło formę "W nauce, pracy i walce – Czuwaj!". Komendy chorągwi i hufców przemianowano na komendy wojewódzkie i powiatowe. Zlikwidowano harcerstwo starsze, a młodzież szkół średnich przekazano do ZMP i "Służby Polsce". Zwolniono większość dawnych instruktorów oraz przyznano stopień harcmistrza wszystkim członkom Zarządu Głównego ZMP

1950 – zakaz używania stroju i odznak harcerskich, nowe Prawo i Przyrzeczenie.

15 października 1950 – bezprawne wcielenie struktur ZHP w struktury Związku Młodzieży Polskiej.

1 czerwca 1951 – powstaje Organizacja Harcerska Związku Młodzieży Polskiej. OH ZMP wykorzystując nazwę "harcerska" zaprzestała stosowania metodyki harcerskiej i była kopią radzieckich pionierów (białe koszule, czerwone chusty, komunistyczna odznaka – tzw. "czuwajka" – zamiast krzyża itp).

maj-czerwiec 1956 – wyodrębnienie się Organizacji Harcerskiej (w ramach ZMP), zmiana nazwy na Organizacja Harcerska Polski Ludowej (OHPL), deklaracja powrotu do tradycyjnego munduru i nazw.