PÓŁTORAK ELBLĄSKI GUSTAW ADOLF (1631)

OPCJE:
Zdjęcia na licencji:
Eksponaty w kolekcji
11 / 86
<
>
Półtorak elbląski Gustaw Adolf, król Szwecji w latach 1611–1632.



Moneta bita w czasie okupacji Elbląga przez Szwedów.



AWERS (obverse):

Tarcza pięciopolowa z herbem Szwecji: naprzemiennie godła - trzy korony i lwy Folkungów. Po środku, na tarczy herb dynastii Wazów – Snopek.

W legendzie otokowej napis rozdzielony na górze koroną, a na dole cyfrą 3 (3 półgrosze) w tarczy:

GUS•ADO / D:G•REX•S

(Gustaw Adolf z Bożej łaski król Szwecji).



REWERS (reverse):

Jabłko królewskie z liczbą Z4 (1/24 talara), po bokach skrócony rok wybicia : 3 / 1 (1631).

W otoku napis : MON•NO• / CIVI:ELB•

przedzielony na górze krzyżem, a na dole herbem prawdopodobnie zarządcy mennicy.



Po napaści króla szwedzkiego Gustawa II Adolfa na Polskę, 14 lipca 1626 roku Elbląg został poddany Szwedom.

Władzę sprawował gubernator Prus Królewskich kanclerz Axel Oxesntiern. Szwedzka wojna zakończona 6-letnim pokojem zawartym w 1629 roku w Altmarku (Starym Targu) pozostawiły w szwedzkich rękach wiele nadmorskich miast, w tym Elbląg.. Szwedzi okupowali tereny te do zawarcia rozejmu w 1635 roku w Sztumskiej Wsi.



Miasto Elbląg uznało panowanie szwedzkie i uzyskało oprócz istniejących praw i wolności, rok później prawo do bicia monet, które dotyczyło również bicia monet ze złota. Dzierżawca Marcus Philipsohn, na zlecenie Miasta Elbląga rozpoczął w 1628 r. bicie monet. Małe elbląskie monety nie były przez mieszkańców akceptowane z powodu niskiej jakości, duże z kolei, pierwsze w ogóle Elblągu, były bite tylko w małych ilościach. Pomimo skarg władz miejskich jakość bitych monet nie poprawiała się. Szwedzki gubernator graf Axel Oxenstierna cofnął miastu zarządzanie mennicą i zawarł nową umowę z Marcello Philips (Marschall Philipson, Marschellio Philipßen i Marcus Philipson) i nowym wspólnikiem Bendix Steffens.

Sukcesu jednak nie było. Monety pogarszały się dalej, poza granicami nie były akceptowane a w 1633 roku w Polsce zostały zabronione.

Mennica miejska biła więc półtoraki i szelągi zgodne z polską stopą menniczą, lecz o znacznie obniżonej zawartości srebra. Na monetach widniało imię Gustawa Adolfa jako emitenta.

Niepełnowartościowa moneta była wzorowana na drobnej monecie polskiej i zgodnej z polskimi nominałami: szeląg, grosz , półtorak i trojak.

------------------------------------------------------------------------



Półtoraki były monetami o wartości półtora grosza (1 1/2 grosza - 3 półgrosze), bite w Polsce i na Litwie w XVII-XVIII w., w latach 1619-1627.



Pierwsze półtoraki były wybijane już w 1614 roku i miały wypełnić lukę między groszem a trojakiem. Pierwsze monety wychodziły z mennic w Krakowie i Bydgoszczy, a na awersie widniał orzeł polski.

W późniejszym czasie bicie monety ograniczono do mennicy w Bydgoszczy (1617-1627) oraz mennicy w Wilnie (1619-1620) i Rydze.

W 1615 roku orła na awersie zastąpiła tarcza herbowa z koroną u góry i pięcioma polami, w których umieszczono podwójnie Orła i Pogoń oraz Snopek Wazów.



Rewers był wzorowany na groszu brandenburskim i przedstawiał jabłko królewskie, które z czasem ulegało pewnym modyfikacjom.



Półtoraki były bite ze słabego srebra (ok. 0.469). W zamierzeniu miały służyć tylko do handlu nadgranicznego, a dzięki słabemu srebru chciano uniknąć wywozu monety poza granice Rzeczypospolitej. Była to moneta o niezbyt wielkiej wartości i często niezbyt starannie wykonana.



Trójka u dołu na awersie oznacza równowartość trzech półgroszy. Cyfra 24, wpisana w jabłko królewskie na rewersie to wskazanie, że 24 półtoraki równały się talarowi.

Tak miało być na początku, ale szybko wartość monety spadała, spowodowana wzrostem cen w tamtych czasach, co z kolei odbiło się na wzroście wartości monet talarowych i dukatowych.



http://pl.wikipedia.org/wiki/Gustaw_II_Adolf
Data dodania: 8 września 2013
Datowanie przedmiotu: 1631
Miejsce pochodzenia: Polska
Stan eksponatu: Dobry
Grubość: ok. 0,7 mm
Materiał: srebro
Rant: gładki
Waga: 1.10 g
Średnica: ok. 17,8 mm
Pomóż uzupełnić opis Dowiedz się więcej Zauważyłeś błąd lub wiesz coś więcej na temat tego eksponatu?
Zasugeruj właścicielowi poprawiony opis i Zdobądź punkty dla swojego muzeum!

Eksponat jest widoczny w następujących kategoriach serwisu.

Eksponat został odwiedzony łącznie 1535 razy od 8 września 2013
Reklama
Dodaj komentarz
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. MyViMu.com nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.

Ta witryna korzysta z plików cookies w celu dostosowania zawartości do preferencji użytkownika oraz tworzenia anonimowych statystyk, również przy użyciu usługi Google Analytics. Kliknięcie "Tak, zgadzam się" lub dalsze korzystanie z serwisu bez wybrania żadnej z opcji oznacza akceptację cookies i przetwarzania danych zbieranych automatycznie, zgodnie z Regulaminem.

Kliknij tutaj, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o wykorzystaniu danych zbieranych automatycznie.