Pojazd półgąsienicowy ZIS-42M

Konstrukcja opracowana w 1942 roku w Zakładach im. Stalina (ZIS) na bazie samochodu ciężarowego ZIS-5W (uproszczony, "wojenny" wariant ciężarówki ZIS-5 z drewnianą kabiną kierowcy, tylko jednym reflektorem przednim etc).

ZIS-42 wyposażono w gąsienicowy układ napędowy w miejsce tylnych kół, co miało ułatwić pokonywanie trudnego terenu, zwłaszcza zimą. Zastosowano gumowe gąsienice, z metalowymi nakładkami. Zimą na przednie (nienapędzane) koła mocowano narty. Po koniec 1942 wprowadzono do produkcji ulepszony wariant ZIS-42M z nieco mocniejszym silnikiem, dwoma reflektorami i prętową osłoną świateł oraz chłodnicy.

Pojazd produkowano w latach 1942 - 1944 w łącznej liczbie około 6 tysięcy egzemplarzy.

ZIS-42 nie do końca spełnił pokładane w nim nadzieje - o ile dobrze poruszał się w śniegu czy w błotnistym terenie, o tyle na drogach radził sobie dużo gorzej niż typowe ciężarówki, częściej się psuł (zwłaszcza gąsienice) i zużywał dużo więcej paliwa. Zarazem nadawał się do holowania w terenie tylko najlżejszych dział - był po prostu za słaby.

Po roku 1945 ZISy-42 szybko wycofano z jednostek wojskowych, chociaż pojazdów z demobilu używano w różnych przedsiębiorstwach aż do lat sześćdziesiątych XX wieku. Armia Czerwona (od 1948 Armia Radziecka) nie podjęła więcej prób stosowania pojazdów półgąsienicowych na masową skalę. Postawiono na rozwój "normalnych" ciężarówek terenowych i artyleryjskich ciągników gąsienicowych.

W kolekcji: ZIS-42 z niezidentyfikowanej jednostki Armii Czerwonej, prawdopodobnie rok 1943.

Model w skali 1/35, zestaw Fort