Ręczny karabin maszynowy wz. D (RPD)

Radziecki karabin maszynowy opracowany w latach 1943 - 1944 przez zespół konstrukcyjny biura KB-2 kierowanego przez Wasilija Diegtiariowa, do nowego naboju pośredniego 7,62 x 39 mm. 

Praktycznie wszystkie walczące strony przystąpiły do II wojny światowej z dwoma kategoriami nabojów do ręcznej broni piechoty - karabinowymi (o kalibrach 6,5 - 8,0 mm) i pistoletowymi/rewolwerowymi (o kalibrach 7,62 - 11,43 mm). Doświadczenia walk, w których ogień prowadzono najczęściej na dystansach 200 - 800 metrów, zaczęły jednak wskazywać na ograniczenia obu tych rodzajów amunicji (pistoletowa była mało skuteczna powyżej 200 metrów, a karabinowa dysponowała w tym przedziale odległości niepotrzebnym nadmiarem mocy).

Zarówno ekonomia (koszt produkcji i transportu), jak i taktyka (zwłaszcza wielkość zapasu amunicji przenoszonego przez pojedynczego żołnierza) wskazywały na zasadność opracowania nowego naboju tzw "pośredniego", którego charakterystyki plasowałyby się pomiędzy amunicją pistoletową a karabinową. Prace nad nim poszły w dwóch kierunkach. Pierwszym było powiększenie naboju pistoletowego poprzez wydłużenie łuski (tak powstał amerykański nabój ".30 Carbine" i strzelający nim bardzo udany karabinek M1 Winchester). Niemcy i Rosjanie poszli inną drogą, zmniejszając nabój karabinowy. Produktem niemieckim stal się nabój "7,92 × 33 mm Kurzpatrone" (i zasilana nim rodzina "Sturmgewehrów"), zaś radzieckim - nabój "7,62x39 wz. 43" Jelizarowa i Siemina.

Główny Urząd Artylerii Armii Czerwonej (odpowiedzialny m. in. także za nowe wzory broni strzeleckiej) rozpisał w listopadzie 1943 konkurs na nowy rodzaj indywidualnej broni strzeleckiej (nazwanej "awtomat"), strzelającej nowym nabojem pośrednim. Kłopot polegał na tym, że decydenci nie do końca byli w stanie wyobrazić sobie dokładne charakterystyki przyszłej broni i sformułować jasne wymagania. W efekcie pod nabój 7,62x39 wz. 43 opracowano zarówno karabinki samopowtarzalne (jak np SKS Simonowa), jak też ważące ponad 6 kg "awtomaty", zasilane ze stunabojowej taśmy...

Taką własnie kontrukcję, oznaczoną RD-44 przedstawił zespół w składzie: W.P. Iwanow, W.N. Iwanow i Je. K. Aleksandrowicz z biura konstrukcyjnego Wasilija Diegtiariowa (stąd oznaczenie broni "RD" = Rucznoj Diegtiariowa, "44" = rok opracowania). Automat miał lufę półmetrowej długości ze składanym dwójnogiem, dwa chwyty pistoletowe (przedni i tylni) stabilizujące broń i zasilany był z taśmy znajdującej się w charakterystycznym bębnowym pojemniku  dołączanym od spodu broni (konstrukcyjnie nie był to magazynek!). Oczywiście bardzo szybko okazało sie, że RD-44 na indywidualną broń strzelca nie nadaje się zupełnie, ale przypadkiem zespołowi Diegtiariowa "wyszedł" całkiem udany erkaem i to pod nabój, mający stać się nowym standardem - co wzbudziło duże zainteresowanie decydentów. Warto tylko odnotować, że niebawem świetny projekt "automatu" pod nabój pośredni przedstawiła ekipa mało dotąd znanego konstruktora, niejakiego Michaiła Kałasznikowa...

"Automat" RD-44 natomiast, po niewielkich przeróbkach (m.in. pozbyto sie przedniego chwytu pistoletowego) przeklasyfikowano oficjalnie na ręczny karabin maszynowy RPD ("Rucznyj Puliemiet Diegtiariewa") i w roku 1948 przyjęto na uzbrojenie (dostawy na masową skalę zaczęły sie od 1953).

Chociaz RPD w toku eksploatacji okazał się być konstrukcją niezbyt udaną (zwłaszcza zbyt często się zacinał i nie miał możliwości wymiany lufy w warunkach polowych - co było pokłosiem projektowania go jako broni indywidualnej), stał się bronią niezwykle popularną na całym świecie, zwłaszcza w tzw "krajach postępowych", gdzie bywa używany do dzisiaj. W latach sześćdziesiątych był standardowym erkaemem wojsk Układu Warszawskiego, do czasu gdy zaczęto zastępować go nowymi karabinami maszynowymi Kałasznikowa - RPK/RPKS oraz PK/PKS.

Na początku 1958 roku produkcję licencyjną RPD podjęto także w Polsce, w ówczesnych Zakładach Metalowych im. gen. „Waltera” w Radomiu (znanych powszechnie jako "Łucznik"). Do uzbrojenia ludowego Wojska Polskiego broń weszła pod oznaczeniem "7,62 mm ręczny karabin maszynowy wz. D". Karabin ten w Radomiu utrzymał się w produkcji dość krótko, bo tylko do roku 1962. Poza ZSRR i Polską produkowano go w Chinach, Korei Północnej i Egipcie.

W kolekcji: erkaem wzór "D", nr seryjny HS02033 wyprodukowany w Radomiu w 1960 roku. Broń w stanie idealnym, nigdy nie była eksploatowana w wojsku (oddano z niej łącznie tylko 110 strzałów podczas prób fabrycznych). Bezpośrednio po wyprodukowaniu została przekazana do magazynów, gdzie przeleżała kilkadziesiąt lat. Naboje w taśmie są atrapami.