Wiatrak przemiałowy typu holenderskiego

OPCJE:
Zdjęcia na licencji:
Eksponaty w kolekcji
2 / 3
<
>
Model wiatraka przemiałowego typu Holender (miał obracany czepiec), posadowiony na budynku.

Budowli tego typu na Żuławach, które przetrwały wojnę  było 2. Pierwszy w Drewnicy został podpalony i całkowicie zgorzał w 1989 roku, drugi w Wikrowie spłonął w 2001. Własnie ten drugi z wymienionych wiatraków małem szczęście sfotografować i jedną fotkę prezentuję powyżej. Niestety drewnickiego holendra, mimo że nawet w nim byłem przy okazji renowacji (która odbywała się wg. projektu mojego ojca), nie zdażyłem sfocić. Nie mieliśmy wtedy aparatu. Nie wyjaśniona do dzisiaj jest przyczyna spalania obu wiatraków, czy były to umyślne podpalenia, czy wypadki. Wikrowo właściciel obiecał zrekonstruować, ale do dzisiaj nie zrobił nic w tym kierunku.

Model jest właściwie kompilacją tych dwóch wiatraków, wykonany jest z drewna, a szybki w oknach z celuloidu. Ganeczek typowy dla budownictwa żuławskiego.

Skala 1:20

Wiatraków przemiałowych na całych Żuławach Wiślanych na poczatku XX w było 35, do dzisiaj zachowały się dwa: przepiękny kożlak w Drewnicy z 1718 i chyba naładniejszy w Polsce holender w Palczewie. Obydwa mają zachowane wyposażenie i najważniejsze, są zrewitalizowane.
Data dodania: 10 kwietnia 2021
Miejsce pochodzenia: Polska
Stan eksponatu: Bardzo dobry
Pomóż uzupełnić opis Dowiedz się więcej Zauważyłeś błąd lub wiesz coś więcej na temat tego eksponatu?
Zasugeruj właścicielowi poprawiony opis i Zdobądź punkty dla swojego muzeum!
Eksponat został odwiedzony łącznie 207 razy od 10 kwietnia 2021
Reklama
Dodaj komentarz
30 lipca
Dzięki bardzo za ogromną dawkę rzeczowej wiedzy o wiatrakach. Powiem szczerze, że aż tak daleko w głąb historii wiatraków, to nie wnikałem. Podziwiam zatem po dwakroć. Pozdrawiam.
30 lipca
Wiatrak to konstrukcja zbudowana w celu wykorzystania energii wiatru (siła wiatru) i przekształcenia jej za pomocą łopat w energię mechaniczną poprzez wykorzystanie jej do mielenia ziarna lub innych materiałów w rolnictwie, rzemiośle lub przemyśle.

Różni się od pompy wiatrowej, która często ma zewnętrzną strukturę i zasadę mechaniczną podobną do wiatraka, ale której funkcją jest przemieszczanie wody.

Wiatrak powstał w Persji około 3000 lat przed Chrystusem, choć według innych źródeł został wynaleziony około VII wieku n.e. w regionie Sistan, dziś w Iranie. Był wspierany przez konstrukcje wzniesione na wieży zamku lub na szczycie wzgórza; górna komora mieściła kamienie młyńskie, dolna mieściła wirnik. W przeszłości był używany między innymi do produkcji mąki.


Wiatrak w Trapani

Młyn greckiego inżyniera Herona z Aleksandrii z pierwszego wieku naszej ery jest najstarszym przykładem wykorzystania koła napędzanego wiatrem do produkcji energii.

Model wiatraka zwany młynem fenickim, w którym łopaty były umieszczone wewnątrz cylindrycznie ukształtowanego korpusu budynku, był również szeroko rozpowszechniony we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego w przeszłości. Okna młyna kierowały powietrze do wnętrza poprzez poruszanie łopatami. Ten typ młyna był odpowiedni dla obszarów o słabych, ale stałych wiatrach. Przykład fenickiego młyna znajduje się w gminie Borgio Verezzi w prowincji Savona.

We Włoszech starożytne sześciołopatkowe turbiny wiatrowe, zachowane lub odrestaurowane, są nadal używane w warzelniach soli w Trapani z funkcją wiatraka do mielenia soli lub pompy hydraulicznej do pompowania wody morskiej z jednego zbiornika do drugiego.

Pierwsze naprawdę użyteczne wiatraki miały łopaty obracające się wokół osi pionowej. Według Ahmada Y. al-Hassana, tego typu młyny zostały wynalezione we wschodniej części Persji, o czym donosił perski geograf Estakhri w IX wieku. Autentyczność starożytnej anegdoty o wiatraku z udziałem drugiego kalifa Umara (634-644 AD) jest kwestionowana, ponieważ wydaje się, że jest to dokument datowany na X wiek. Te poziome konstrukcje wykorzystywały od sześciu do dwunastu łopat pokrytych matami z trzciny i były używane jako wiatrak do mielenia zboża lub jako pompa wiatrowa do wydobywania wody; różniły się również od późniejszych europejskich wiatraków pionowych. Wiatraki były szeroko stosowane na Bliskim Wschodzie i w Azji Środkowej; później ich zastosowanie rozszerzyło się na Chiny i Indie.

Biorąc pod uwagę brak dowodów, wśród historyków toczą się debaty na temat tego, czy młyny poziome na Bliskim Wschodzie miały fundamentalne znaczenie dla rozwoju młynów europejskich. W południowo-zachodniej Europie młyny o poziomej osi lub młyny pionowe (nazywane tak ze względu na płaszczyznę ruchu łopat) są początkowo uważane za pochodzące z XII-XIII wieku w trójkącie północnej Francji, południowej Anglii i Flandrii.

Najwcześniejsze przykłady wiatraków w Europie (zakładając, że są one typu pionowego) pochodzą z 1185 roku w wiosce Weedley w Yorkshire, która znajdowała się naprzeciwko ujścia rzeki Humber. Znaleziono również kilka wcześniejszych, ale mniej pewnych, europejskich źródeł z XII wieku. Te wczesne młyny były używane do mielenia zboża.

Obecnie najwcześniejszymi przykładami europejskich wiatraków są młyny słupowe, nazywane tak ze względu na szeroki pionowy słup, na którym opiera się cała konstrukcja młyna. Dzięki zamontowaniu korpusu młyna w ten sposób, młyn może obracać się, aby odbierać wiatr z przodu; podstawowy wymóg dla każdego wiatraka, aby działał ekonomicznie w północno-zachodniej Europie, gdzie kierunek wiatru jest zmienny. Korpus zawiera wszystkie mechanizmy. Pierwsze młyny słupowe były typu zagłębionego, gdzie słup był zamknięty w kopcu, aby go podeprzeć. Później opracowano drewnianą podporę. Często była ona przykryta u góry lub otoczona kopułą, aby chronić drewnianą podporę przed opadami deszczu i stworzyć przestrzeń do przechowywania. Ten typ młyna był najbardziej rozpowszechniony w Europie aż do XIX wieku, kiedy to nie zastąpiły go bardziej wydajne młyny, takie jak młyny wieżowe i młyny smock.
10 kwietnia 2021
Dziekuję za uznanie.
Światełko w tunelu jest takie, że kilka sztuk ma zostać zrekontruowanych.
Jako ciekawostkę podam, że w 2001 roku udałem się na podlasie w rejon Sokółki, bo wyczytałem w przewodnikach, że jest to kraina wiatraków i kilka z nich jeszcze jest czynnych. Przeżyłem straszne rozczarowanie, bo wiatraki były w większości w stanie ruiny, a czynny nie był żaden.
Za to będąc na Bornholmie, miałem przyjemność odwiedzić działający i polecam obejrzenie go w akcji.
https://www.youtube.com/watch?v=Bi06HitXHic
Pozdrawiam. 
 
Kustosz
10 kwietnia 2021
Z jednej strony zachwyt modelem i opisem, z drugiej żal i wściekłość że zmarnowano tak ciekawe obiekty które ptzetrwały niejedną burze historii a zginęły w czasach pokoju.
Publikowane komentarze są prywatnymi opiniami użytkowników portalu. MyViMu.com nie ponosi odpowiedzialności za ich treść.

Ta witryna korzysta z plików cookies w celu dostosowania zawartości do preferencji użytkownika oraz tworzenia anonimowych statystyk, również przy użyciu usługi Google Analytics. Kliknięcie "Tak, zgadzam się" lub dalsze korzystanie z serwisu bez wybrania żadnej z opcji oznacza akceptację cookies i przetwarzania danych zbieranych automatycznie, zgodnie z Regulaminem.

Kliknij tutaj, jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o wykorzystaniu danych zbieranych automatycznie.