„Za zasługi w ochronie porządku publicznego” – polskie odznaczenie cywilne (resortowe) okresu PRL, nadawane przez Prezesa Rady Ministrów lub Ministra Spraw Wewnętrznych.
Odznaka została ustanowiona uchwałą Rady Ministrów nr 219 z dnia 15 października 1971. Odznaka posiadała trzy stopnie: złota, srebrna i brązowa.
Odznakę nadawano osobom, które swoją pracą lub działalnością przyczyniły się do umocnienia ładu i porządku publicznego, a w szczególności:
wykazały męstwo lub odwagę w bezpośrednim działaniu związanym z ochroną porządku publicznego albo osiągnęły bardzo dobre wyniki w wykonywaniu zadań związanych z ochroną porządku publicznego,
zajmując stanowiska społeczne, w administracji państwowej, organach ścigania, wymiarze sprawiedliwości i gospodarce narodowej przyczyniły się w istotny sposób do umocnienia porządku publicznego,
swoją ofiarną pracą w terenowych organach władzy i administracji państwowej przyczyniły się bezpośrednio do zapewnienia i utrwalenia porządku publicznego,
pracą w organizacjach społecznych lub przez inną działalność przyczyniły się do umocnienia porządku publicznego.
Można było ją m.in. nadawać funkcjonariuszom ORMO. Odznaka mogła być również nadana instytucji, zakładowi lub przedsiębiorstwu, organizacji społecznej i jednostce wojskowej szczególnie zasłużonej w ochronie porządku publicznego.
Odznakę nadawał początkowo Prezes Rady Ministrów na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych, a od sierpnia 1980 – Minister Spraw Wewnętrznych. Nadawana była z okazji Święta Odrodzenia Polski – 22 lipca lub rocznicy powołania Milicji Obywatelskiej – 7 października, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach w innych terminach. Osoba wyróżniona otrzymywał odznakę i jej legitymację. Odznaka określonego stopnia mogła być nadana danej osobie tylko jeden raz. Przy nadawaniu odznaki zachowywano kolejność w stopniach (najpierw brązową, następnie srebrną i złotą), lecz w szczególnie uzasadnionych wypadkach można było odstąpić od zachowania kolejności.
Medal 40-lecia Polski Ludowej – polskie cywilne odznaczenie państwowe okresu PRL.
Medal 40-lecia Polski Ludowej został ustanowiony ustawą z dnia 26 kwietnia 1984 roku w czterdziestą rocznicę powstania Polski Ludowej, w celu wyrażenia uznania dla wysiłku ludzi pracy w budowie i umacnianiu socjalistycznego państwa, rozwoju społeczno-gospodarczego i kultury narodowej. Uchwała Rady Państwa z 10 maja 1984 określiła zasady nadawania i opis odznaki medalu.
Medal nadawany był za całokształt zasług położonych w długoletniej, wyróżniającej się pracy zawodowej oraz działalności społeczno-politycznej. Według przepisów, nadawano go obywatelom cieszącym się autorytetem w swoich środowiskach zawodowych i społecznych, którzy swą długoletnią pracą zawodową, działalnością społeczną lub polityczną w różnych dziedzinach życia kraju w okresie czterdziestolecia Polski Ludowej wnieśli liczący się wkład w budowę i umacnianie socjalistycznej państwowości, gospodarki i kultury narodowej.
Medal nadawała Rada Państwa na wniosek: ministrów i kierowników urzędów centralnych, wojewodów i prezydentów miast Warszawy, Krakowa i Łodzi, prezydiów wojewódzkich rad narodowych, organów naczelnych władz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego, Stronnictwa Demokratycznego i Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego oraz naczelnych władz centralnych związków, stowarzyszeń, organizacji społecznych o zasięgu ogólnokrajowym.
Medal nadawany był w okresie od 22 lipca 1984 roku do 22 lipca 1985 roku.
W 1944 dekretem PKWN z dnia 22 grudnia order ten został włączony do systemu odznaczeń nowego, socjalistycznego państwa (Polski Ludowej). Zachowano jego kształt i barwy, pozbawiając jednak godło korony, a na rewersie krzyża zmieniono rok na „1944”.
Ustawą z 1960 order został 2 najwyższym odznaczeniem państwowym (po Orderze Budowniczych Polski Ludowej). Ustawa ta zmieniła nazwę pierwszej klasy na Krzyż Wielki orderu Odrodzenia Polski (wcześniej była to Wielka wstęga orderu Odrodzenia Polski). Pozostałe klasy pozostały niezmienione. Nowy opis odznaki orderu zawierała uchwała Rady Państwa z 29 lutego 1960. Ta sama uchwała ustanawiała nowe starszeństwo dla orderu.
W latach 1982-1992, zgodnie z zapisami ustawy Karta Nauczyciela, nauczycielom nadawany był Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, ale wyłącznie z tytułu trzydziestoletniej szczególnie wyróżniającej pracy pedagogicznej. Z tego tytułu nadano go 63 416 osobom. Podobne przepisy obowiązywały w okresie PRL również dla innych grup zawodowych (górników, hutników, stoczniowców, portowców), określając lata nieprzerwanej i wyróżniającej się pracy oraz klasę orderu lub odznaczenia (przykładowo górnicy otrzymywali już po 20 latach pracy Order Sztandaru Pracy II klasy – wyższy od Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski w systemie orderowo-odznaczeniowym PRL .
Do 1987 przyznano:
I klasy – 190 szt.
II klasy – 1031 szt.
III klasy – 9757 szt.
IV klasy – 36 602 szt.
V klasy – 567 005 szt.
Łącznie w latach 1944-1992 (do końca obowiązywania ustawy z okresu PRL) przyznano 681 949 Orderów Odrodzenia Polski.
Liga Obrony Kraju – stowarzyszenie współpracujące z MON, powstałe w okresie PRL jako organizacja paramilitarna. Na celu ma umacnianie obronności Rzeczypospolitej Polskiej oraz ugrupowania ludzi gotowych do jej obrony, przede wszystkim na potrzeby wojska. Liga Obrony Kraju w swojej działalności kieruje się postanowieniami Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz przepisami prawa.
Odznaka "W Służbie Narodu" została ustanowiona uchwałą Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1974 i zastąpiła dotychczasowe odznaki 10 lat w Służbie Narodu i 20 lat w Służbie Narodu.
Uchwała ta została uchylona 7 grudnia 1990 uchwałą Rady Ministrów nr 188 z 30 listopada 1990 i tym samym nadawanie Odznaki zakończono.
Odznaka była trzystopniowa: złota, srebrna i brązowa.
Odznakę nadawano:
funkcjonariuszom Milicji Obywatelskiej,
oficerom, chorążym i podoficerom jednostek wojskowych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych,
innym pracownikom resortu spraw wewnętrznych,
– jeżeli osoby te w okresie wieloletniej, wzorowej służby wyróżniły się przy wykonywaniu zadań w ochronie spokoju, porządku i bezpieczeństwa publicznego.
Po 10 latach służby nadawano odznakę brązową, po 20 latach – srebrną i po 30 latach – złotą.
Odznakę można było również nadać członkom Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej lub innym osobom, przy spełnieniu podobnych warunków.
Odznakę nadawał Minister Spraw Wewnętrznych z okazji rocznicy powołania Milicji Obywatelskiej (7 października) lub, dla członków ORMO, rocznicy powołania ORMO (21 lutego). Osoba wyróżniona otrzymywała odznakę i jej legitymację.
Krzyż Zasługi został przejęty dekretem PKWN z dnia 22 grudnia 1944 roku do systemu odznaczeń Polski Ludowej, następnie potwierdzony w ustawie z dnia 17 lutego 1960 o orderach i odznaczeniach jako odznaczenie, które nadawane jest osobie zasłużonej w pracy zawodowej lub w działalności społecznej. Ustawa nie określała szczegółowych kryteriów jego nadawania. Mógł być nadany również przedsiębiorstwu, zakładowi, instytucji lub jednostce terytorialnej. Zachowano podział krzyża na trzy stopnie. Przyjęto w tym czasie zasadę, że złoty i srebrny krzyż może być nadany dwukrotnie, zaś brązowy tylko raz. Odznaczonym po raz drugi wręcza się odznakę krzyża (zamiast okucia na wstążce). Krzyż nadawany był początkowo przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej, następnie przez Prezydenta RP (1947–1952), Radę Państwa (1952–1989) i ponownie Prezydenta RP (po 1989).
Krzyż Zasługi został przejęty dekretem PKWN z dnia 22 grudnia 1944 roku do systemu odznaczeń Polski Ludowej, następnie potwierdzony w ustawie z dnia 17 lutego 1960 o orderach i odznaczeniach jako odznaczenie, które nadawane jest osobie zasłużonej w pracy zawodowej lub w działalności społecznej. Ustawa nie określała szczegółowych kryteriów jego nadawania. Mógł być nadany również przedsiębiorstwu, zakładowi, instytucji lub jednostce terytorialnej. Zachowano podział krzyża na trzy stopnie. Przyjęto w tym czasie zasadę, że złoty i srebrny krzyż może być nadany dwukrotnie, zaś brązowy tylko raz. Odznaczonym po raz drugi wręcza się odznakę krzyża (zamiast okucia na wstążce). Krzyż nadawany był początkowo przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej, następnie przez Prezydenta RP (1947–1952), Radę Państwa (1952–1989) i ponownie Prezydenta RP (po 1989).
Odznaka „Za Zasługi dla Turystyki” – polskie resortowe odznaczenie cywilne w postaci odznaki nadawanej w latach 1960-1996.
Ta jednostopniowa odznaka została ustanowiona 21 grudnia 1960 w celu nagradzania zasług położonych dla rozwoju krajoznawstwa i turystyki, od 1971 nagradzano nią również wieloletnią i ofiarną pracę lub działalność społeczną w tych dziedzinach, a także podzielono na trzy stopnie (złoty, srebrny i brązowy). Przyznawana była przez Główny Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki.
Miała wygląd równoramiennego trójkąta, z podstawą u góry, o długości ramienia 27,5 mm. Pośrodku umieszczono mapę konturową Polski, podzieloną na dwie części w poziomie, z których górna była emaliowana na biało, a dolna na czerwono. Wokół odznaki, wygrawerowano napis ZASŁUŻONY / DZIAŁACZ / TURYSTYKI, po jednym słowie na każdym z brzegów trójkąta, zaczynając od górnego.
Odznaka została zniesiona w 1996 wraz z szeregiem innych odznaczeń ustanowionych w okresie PRL. Zastąpiła ją w 1998 nowa Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Turystyki”.
Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” − polskie odznaczenie wojskowe, odznaczenie ministerialne, przyznawane za nienaganną długoletnią służbę lub pracę w wojsku.
Po raz pierwszy medal został ustanowiony w 1951, od tej pory szczegółowe zasady jego nadawania i ranga odznaczenia ulegały zmianom. Do 1968 było to odznaczenie państwowe nadawane przez głowę państwa, od 1968 do chwili obecnej − odznaczenie ministerialne, nadawane przez Ministra Obrony Narodowej.
1951-1960
Medal „Siły Zbrojne w Służbie Ojczyzny” został ustanowiony przez Sejm PRL ustawą z dnia 26 maja 1951 w celu wyróżnienia żołnierzy za długoletnią i nienaganną służbę w Siłach Zbrojnych. Medal dzielił się trzy stopnie: złoty, srebrny, brązowy. Nadawano go początkowo jedynie żołnierzom w czynnej służbie wojskowej, którzy nienagannie przesłużyli w Siłach Zbrojnych PRL:
piętnaście lat (złoty),
dziesięć lat (srebrny),
pięć lat (brązowy medal).
Medal mógł być nadany w każdym stopniu tylko raz. Nadawał go Prezydent RP, a od 1952 Rada Państwa na wniosek Ministra Obrony Narodowej lub Ministra Bezpieczeństwa Publicznego (żołnierzom wojsk wewnętrznych). Rozporządzeniem Rady Ministrów z 11 sierpnia 1951 nadano medalowi statut, określający m.in. zasady zaliczania okresów służby. Medal nadawano z okazji Święta Wojska Polskiego (wówczas 12 października).
Odznaka honorowa „Zasłużonemu Działaczowi ORMO”, do 1987 Specjalna odznaka ORMO – polskie odznaczenie resortowe okresu PRL, nadawane dla uhonorowania zasłużonych działaczy ORMO.
Odznaka ma dwie wersje, wczesna zawieszona jest na przewieszce, późniejsza odmiana posiada wstążkę. Odznaka jest pozłacana, w kształcie okręgu o średnicy 32 mm, zawieszona na wstążce (40 mm) o barwach: dwa boczne błękitne paski (12 mm), dwa paski białe położne w centralnej części (5 mm) oraz centralnie położony pasek czerwony (6 mm). Na odznace widnieje napis ZASŁUŻONEMU DZIAŁACZOWI / ORMO. Napis ORMO znajduje się w centralnej części na niebieskim tle.
Odznaka została zniesiona Ustawą z dnia 23 listopada 1989 r. o rozwiązaniu Ochotniczej Rezerwy Milicji Obywatelskiej.
Bojowników o Wolność i Demokrację (ZBoWiD) – organizacja kombatancka utworzona 2 września 1949, w wyniku narzuconego zjednoczenia 11 istniejących w tym czasie, działających od 1945, organizacji kombatantów i więźniów obozów hitlerowskich. Do 1989 politycznie i organizacyjnie podporządkowany PZPR .
BoWiD zrzeszał część byłych żołnierzy z regularnych polskich formacji wojskowych, organizacji zbrojnych walczących o niepodległość Polski w okresie przed 11 listopada 1918, organizacji konspiracyjnych walczących w okresie II wojny światowej, więźniów obozów hitlerowskich, żołnierzy Wojska Polskiego oraz członków różnych ugrupowań komunistycznych, funkcjonariuszy UB i MO. ZBoWiD zrzeszał także wdowy i sieroty, będące członkami rodzin pomordowanych lub poległych obywateli polskich.
Odznaka za wysługę lat 35 - Ochotnicza Straż Pożar
Odznaka „Za wysługę lat” – odznaczenie nadawane przez prezydium zarządu gminnego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP osobom wykazującym się działalnością w OSP przez co najmniej pięć lat. Odznaka uzupełniana jest w cyklu pięcioletnim oznaczeniem liczby lat działalności w OSP.
Odznaka jest jednostopniowa (z wymienną środkową tarczą przestawiającą liczbę wysłużonych lat).
Odznaka „Za wysługę lat” jest wymienną, okrągłą tarczą o średnicy 24 mm, wykonaną z metalu koloru złotego, nakładaną na złotą podkładkę. U góry podkładki widnieje hełm strażacki a dołu nasada prądownicy. Tarcza umieszczona jest na tle dwóch skrzyżowanych toporków. Na otoku podkładki wieniec z liści laurowych szerokości 5 mm zwężający się do góry. Tarcza składa się z białego otoku o szerokości 4 mm z napisem złoconym: ZW. OCHOTN. STRAŻY POŻ. RP * ZA WYSŁUGĘ LAT *, oraz czerwonego środka z odchodzącymi odśrodkowo promieniami. Na tle promieni złocona liczba : V, X, XV, XX, XXV, XXX, XXXV, 40,45, 50, 55, 60, 65 i 70
