Artur Grottger Polonia 1863
Artur Grottger (1837-1867)
Zbiór 9 fotografii w komplecie z cyklu Polonia (Powstanie Styczniowe 1863 w Polsce).
Pierwsze wydanie fotografii ukazało się w 1863 roku dzięki wiedeńskiej firmie Hugo Othmara Miethkego i Carla Josepha Wawry, w Wiedniu (Austria) wydawcy.
Wydawnictwo Wiedeńskie współpracowało również z wydawnictwem Francuskim o nazwie Dusacq & Cie, 10, Boulevard Poissonnière w Paryzu.
Paryskie wydawnictwo miało trzy różne adresy w swojej aktywności.
Artur Grottger Polonia 1863
Artur Grottger Polonia 1863
Alegoria zniewolonej Polski zakutej w kajdany przez trzech zaborców I. „Obraz symboliczny Polski (Karta tytułowa)”
Artur Grottger Polonia 1863
II. „Pobór” Pobór w nocy, branka do wojska rosyjskiego. „(…) po złowrogiej pamięci brance, młodzież pociągnęła w lasy (…)”.
Artur Grottger Polonia1863
Pięć płaczących kobiet, ranny powstaniec styczniowy i chłopiec. W szlacheckim dworku rozgrywa się kameralna scena współtworząca – wraz z pozostałymi dziewięcioma kartonami cyklu Polonia (1863) – wizję powstania styczniowego utrwaloną w twórczości Artura Grottgera. Nocną brankę, kucie kos czy obronę dworu dopełnia rysunek przedstawiający nadejście tytułowych Żałobnych wieści.
Artur Grottger Polonia 1863
„Po odejściu wroga”
Artur Grottger Polonia 1863
Tytułową obronę widzimy z perspektywy mieszkańców dworu, którzy zabarykadowali się w jednym z pokojów. Kompozycyjnie rysunek dzieli się na dwie, równie dynamiczne, części. Po prawej stronie widzimy dwóch powstańców broniących drzwi, a po lewej – grupę domowników, która nie bierze udziału w walce: kobiety, dzieci i starca.
Artur Grottger Polonia 1863
Artur Grottger w rysunku zatytułowanym Schronisko, piątym kartonie z cyklu Polonia przedstawił pełną napięcia scenę, której głównymi bohaterami są ranny powstaniec styczniowy i sanitariuszka. Scena toczy się przed drzwiami ubogiego wiejskiego dworku. W samym centrum kompozycji stoi powstaniec z bandażem na głowie, a tuż obok niego młoda kobieta w czarnej sukni z podwiniętymi po łokcie rękawami. Powstaniec spogląda poważnie w dal, osłaniając oczy jedną ręką, a w drugiej trzymając w gotowości karabin. Patrzy w stronę wskazywaną przez starszego Żyda w jarmułce, który pewnie ostrzega przed zbliżającym się oddziałem rosyjskim. Dwóch mężczyzn wchodzi już do dworku, ale główny bohater widocznie opiera się kobiecie, która gwałtownie przytrzymuje go za ramię. Liczne detale sugerują, że niebezpieczeństwo wisi w powietrzu: przestrach malujący się na twarzach postaci, kulący się pod płotem pies, nieufnie spoglądająca wieśniaczka, dziecko z uniesionymi rękoma czy ciemne chmury kłębiące się na niebie.
Artur Grottger Polonia 1863
IV. „Bitwa” ”Toż samo bije potęgą z twarzy postaci, skupionych w walce przy sztandarze. Wiedzą, że padną, lecz wiedzą, że idea ich – ich sztandar, nie upadnie – Oni pełnią powinność – przyszłość nie im, lecz społeczności spłaci tę ofiarę – odrodzeniem”.
Artur Grottger Polonia 1863
III. „Kucie kos” „(…) gdy zaroiły się obszary puszczy Kampinoskiej, gdy po kuźniach wiejskich na prędce uzbrajano się w kosy (…). Zauważono, że twarze typów grottgerowskich mają szczególny wyraz uduchowienia – moc jakąś natchnioną. Takie widzimy tu na kartach »Polonii«. Oto dwaj młodzieńcy, wpatrzeni w płomień, gdzie kowal hartuje ostrze kos: z twarzy, pełnych myśli, wyczytać można i krwawy los tych skazańców i myśl ich o przyszłości.”
Artur Grottger Polonia 1863
IX. „Na pobojowisku” „Bo oto na pobojowisku leży ów nagi trup powstańca – spokojną twarzą zwróconą ku niebu. Spokój ten dało mu poczucie spełnionej powinności i z niego bijąca niezłomna wiara w ostateczny tryumf słusznej sprawy”.
Muzea
Wystawa otwarta dnia: 9 sierpnia
