samkoviana

Kraków - dawna stolica Polski posiada największy w kraju zespół zabytkowych budowli kościelnych i świeckich. W kościołach i klasztorach zachowała się też ogromna ilość zabytków rzeźby, malarstwa, dzieł złotnictwa, tkanin i haftów. Wiąże się to z bogatą historią miasta, które rozwijało się w czasach panowania różnych stylów w sztuce. Najdawniejszy Kraków był zespołem osad ugrupowanych wokół najwyższego wzgórza - Wawelu. Budowle sakralne powstawały tu już w czasach przedromańskich (np. rotunda Najświętszej Marii Panny, datowana na przełom X i XI w.) i w znacznej liczbie w czasach romanizmu. Najważniejsze obiekty z XI i XII w. to katedry zbudowane na wzgórzu wawelskim: wiązana z królem Bolesławem Chrobrym z 1018-1025 (?) oraz tzw. księcia Władysława Hermana. Poza Wawelem najlepiej zachowaną budowlą romańską jest kościół św. Andrzeja przy ul. Grodzkiej (1079-1098). Duże partie romańskie i skromnie dekorowany portal z czasów po r. 1222 zachowały się także w kościele i klasztorze dominikanów. Niektóre z tych kościołów zostały przebudowane już w czasach romanizmu, np. kościół Salwatora na Zwierzyńcu, w którym można odnaleźć fragmenty budowli z X (?), XI i XII w. Podobnie kościół św. Wojciecha (na Rynku Głównym) pochodzi z przełomu X i XI w., oraz z początku XII w.

Plakaty teatralne, filmowe, muzealne, plakaty znakomitych polskich grafików, powojenne afisze towarzyszące kampaniom społecznym, wydarzeniom rocznicowym – mamy w naszej kolekcji ich kilkaset. Z czasów niedawnych i te starsze, czasami minęło już ponad pól wieku, od chwili, kiedy wyschła na nich farba drukarska, a przecież nadal zachwycają intensywnymi kolorami.

Ekspozycja medali z rodzinnych zbiorów. Wiek XVIII nie był dla Polski w tej dziedzinie pomyślny. Rozkwit medalierstwa datuje się na wiek XIX i XX. Łączyło się to z patriotycznym zwrotem ku historyzmowi. Zajmowali się tą dziedziną różni artyści, nawet lokalni jak Michał Stachowicz. Wyjątkowe prosperity miało polskie medalierstwo po II wojnie światowej. Medale projektował między innymi Bolesław Chromy. Wykonywano je w mennicach, a także hutach i fabrykach obróbki metali. Upamiętniano nimi rocznice powstania związków, fabryk, stowarzyszeń -wybijano okolicznościowo nawet na pamiątkę groteskowo dziś brzmiącego Rajdu Pracowników Więziennictwa w Kielcach. Rodziny zbiór medali powstał poniekąd w historyczny sposób na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Zapoczątkowały go medale ofiarowane Ojcu mojej żony w czasie wykonywania prac inwentaryzacyjnych w Skoczowie, Cieszynie, Mogilanach. Były to także „prezenty” od zaprzyjaźnionych zakonów, jak Karmelici Bosi czy Sercanki oraz od „przyjaciół rodziny”.

Pod koniec XIX wieku na ziemiach polskich, podobnie jak w całej Europie, szeroko rozpowszechnioną moda na zbieranie pocztówek. Sprzyjało temu pojawienie się ilustrowanych kart pocztowych autorstwa polskich malarzy i grafików, nakładem polskich wydawców. Kolekcjonerzy zaczęli zrzeszać się w kluby. W roku 1889 powstało w Krakowie „Kółko Kartofilów” przy „Związku Polskich Zbieraczy Znaczków Pocztowych”, które wspólnie z kolekcjonerami z Czech zorganizowało w tymże roku I Słowiańską Wystawę Kart Pocztowych. Wzięło w niej udział 180-ciu kolekcjonerów i wydawców, którzy zaprezentowali publiczności 30 tys. kart pocztowych. Wystawie towarzyszył konkurs na najpiękniejszą pocztówkę, w którym złoty medal zdobyła seria kart autorstwa Stanisława Tandosa. Był to zestaw 10 akwareli z widokami Krakowa w specjalnej kopercie sprzedawany w cenie 10 ct. Pocztówki wydane zostały przez Salon Malarzy Polskich w Krakowie. W skład jury konkursu wchodzili: Jacek Malczewski, Stanisław Tandos, Leon Wyczółkowski….

Nasze archiwum fotografii ma w zbiorach kilkanaście tysięcy archiwalnych zdjęć, kliszy, przezroczy. Znajdują się w nim zdjęcia powstałe na przestrzeni ponad 100 lat. Jest to niezwykle bogata dokumentacja polskich zabytków, efekt kilkudziesięciu lat pracy mojego Ojca i jego współpracowników.

W kolekcji rodzinnej zachował się mały album ze znaczkami pocztowymi zbieranymi przez dzieci. Nie znam się na znaczkach, ale liczę no pomoc innych kolekcjonerów w opisach. Z góry dziękuję.