Regionalizmy, czyli powiedzonka z różnych zakątków naszego kraju

Kolega Tyfus (niechcący i całkiem nieświadomie) poddał mi ciekawy pomysł. Skoro ten portal to muzeum, to możemy wspólnie spróbować stworzyć kolekcję różnych powiedzonek, które funkcjonują lokalnie w mowie potocznej w różnych zakątkach naszego kraju.

Proponuję aby w tym wątku dopisywać: powiedzonka, określenia i inne wyrazy, które zrozumiałe są dla Was i waszych pobliskich ziomków, a w innych częściach naszego kraju budzą zdziwienie. Niejednokrotnie spotkałem się z sytuacjami, że niektóre wyrazy są wręcz niezrozumiałe w innych regionach.

W takim razie poloneza czas zacząć ... liczę też tutaj na zaangażowanie ze strony płci pięknej :))

Na północnym Mazowszu funkcjonuje czasownik: pozbaść - brak odpowiednika w języku polskim. Słowo oznacza że dzieci (lub ktoś inny) podporządkował, uzależnił, pozbawił autorytety i władzy rodziców. Przykład: dzieci pozbadły rodziców - pajdokracja.

Drugie słowo: kulkać, czyli turlać, toczyć. Przykład: pokulkaj do mnie tą piłkę.

Zapraszam do zabawy.

dl'a - biełastockie
a dzien dobry dl'a Pana...

on jest s tela - cieszyńskie

bułka chleba - podlaskie

kałakut - środkowe pobuże "polska strona"

uśmiałem się z tego "a dzien dobry dl'a Pana..."
czy możesz napisać coś więcej na temat tego "kałakuta", bo nie bardzo rozumiem

a propos chleba:

na Podkarpaciu usłyszałem kiedyś pytanie: Co będziesz jadł na kolację? Kromki?, czyli kanapki na kolację :))

kałakut - to nie proste...
znaczenie pejoratywne
obecnie - uparty ciemniak z mojej okolicy, to znaczy, że na "poznaniaka" - nie mógłbym tak powiedzieć

pierwotnie - przechrzta z prawosławia na rzymski katolicyzm
a to wszystko z carskiej akcji likwidacji unityzmu na podlasiu
próbował - przepisać grekokatolików- unitów bezpośrednio na prawosławie
część znaczna bardzo opierała się - w ostateczności różnymi chytrymi sposobami przechodząc na rzymski katolicyzm...
część uległa - przyjmując prawosławie - i to oni - powracali - ale już do rzymskiego katolicyzmu
czyli było to określenie niewytrwałych serwilistów - w obszarze religii

ostro zaczęliście chłopaki :)

rozumiem, że mają być to słowa z gwary, z mowy potocznej ?
Jeżeli tak, to mam następne ...

lamun - czyli ktoś kto czegoś nie rozumie, gdy mu się coś tłumaczy. bardziej dosadnie można to tłumaczyć : głupek :)

ostatnio często spotykane słowo to na bogato, czyli trafić okazję, mieć farta lub kolejne często spotykane w mowie, a wiążące się z nim full wypas

grażdanka pozwolcie bułyczku kajzyrku bo czechunka na hajnołku pre

a zna ktoś słowo "zazula"?

przetłumacz nam to z białostockiego (?) na polski, nie trzymaj nas dłużej w niepewności :))

ja wiem, że nie wiem co znaczy zazula :))

Pani - poproszę kajzerkę, bo pociąg do Hajnówki odjeżdża

zazula - kukułka

Nie zebówaj butów. Nie zdejmuj butów.
Obój buty. Załóż buty
Spotkałem się z tym w Kujawsko pomorskim.

Miałem kiedyś kolegę, który pochodził gdzieś z Kujaw i stale mówił jo w znaczeniu tak. Na początku zwracałem na to uwagę, ale później stało się to dla mnie naturalne.

Sokołowskie - gdzie on siedzi? czyli gdzie on mieszka?
I dzisiaj na grzybach koło Łukowa -" znalazłem pięciu prawdziwków".

Nauczę się tego zdania z kajzerką i pociągiem na pamięć i błysnę na najbliższym spotkaniu towarzyskim :)) - dzięki.

Na Podkarpaciu słyszałem też określenie ul dotyczące się popularnych Sławojek. Mam nadzieję, że młodsi koledzy wiedzą o jaką wygódkę chodzi, skąd pochodzi nazwa i kiedy powstała.

Tomek przytoczył ciekawe zjawisko...
tzw. On...
zwracanie się bezpośrednie - zwykle w I osobie - zastępowane - III osobą...
niech siądzie...
co mówił?
------------------
efekt unikania "tykania" - pozostałość po szlacheckich niuansach...

Przypomniał mi się taki dialog z filmu "Daleko od szosy" pomiędzy głównym bohaterem Leszkiem a jego matką.

Leszek: I niech mama nie mówi "ino".
Matka: Ino jak?
Leszek Ino tylko.

I tekst Leszka: Sie panie częstują.

Niestety nie pamiętam z jakiego regionu pochodził Leszek.

Pyrlandia, zwana również Krainą podziemnych pomarańczy :)) ???

tak było o Krakusach...

Się - Edward Stachura
recenzja
"Zbiór opowiadań, którego oryginalność polega na kreacji głównego bohatera.
W każdym opowiadaniu pojawia się bowiem bezosobowe i anonimowe Się. Taka kreacja posłużyła Stachurze do konstruowania takich zdań jak: Się patrzy w ogień zwyczajnie naturalnie, się nie tęskni, się nie dyszy w kosmos nieprzenikalnie, się nie lęka się poczytalnie i niepoczytalnie, się nie cierpi w proch ścieralnie, w ruinę, w obłęd obracalnie.
W ten sposób czytelnik odnosi wrażenie, że wszystko robi się samo, bez człowieka. Zabieg ten badacze nazwali ?pułapką się?. Według Stachury wpadają w nią ludzie współcześni, którzy nie potrafią już właściwie przeżywać swojego życia."

się widziało, się spotkało ... ze STEDEM...

Napisz szybko co to znaczy bo mam gości dziś po południu, to jeszcze zdążę zabłysnąć w Towarzystwie :)) - przychodzi do mnie kolega "z wojska" :))
- wiecie co się będzie działo :))

Nie chcę przytaczać pewnej reklamy, bo mogę być posądzony o obrazę ........
- sami wiecie kogo :)).

z carskiej Rosji...
"Wot Paljaki diwnyje lud'je, na łożkach spiat - a krawat' na szejach nosjat"

To ja może przytoczę parę słowackich słów jako że pracuję z trzema Słowakami to przez kilka lat trochę podłapałem ich tekstów.
1. Lienka i Mandolinka - Stonka i Biedronka.
2. Mrakodrap - Drapacz chmur.
3.Potapeć - Płetwonurek.
4.Kapota - Maska samochodowa.
5.Ponorka - Łódz podwodna.
6.Vevericka (czasami mówią Drevnij kocur ale to z czeskiego) - Wiewiórka.
7.Lietadlo - Samolot.
8.Frajer - chłopak (narzeczony)
9.Frajerka - dziewczyna (narzeczona)
10.Kokot- ch...:)

pozor pozor
vjede vlak
abo vas zavadi, abo vas ożebraczi...